Ерекше  балалардың ерекшеліктері

   Қазіргі уақытта бүкіл әлем бойынша аутизмге шалдыққан балалар саны  көбеюде. Қазақстанда да белең алып барады. Дүние жүзі бойынша 2050 жылға қарай әр-бір екінші бала психологиялық аурумен тууы мүмкін деген болжам бар.

Өмірге перзентін әкелгеннен бастап, барлық ата-ана дені сау ұрпақ болғанын қалайды. Әрине, дені сау ұрпақтың болғаны жақсы… алайда мамандардың зерттеу барысында соңғы бес жылда ерекше балалар көбейіп кетті. Қазіргі кезде кез-келген отбасында аутистік спектрі  бар бала болуы мүмкін. Оған көптеген себептер бар: экология, қазіргі азық-түліктің сапасы, технологияның дамуы, ата-ананың психо-эмоционалды әлеуметтік жағдайы т.б әсер етеді.

Статистика бойынша нақты есеп жоқ, себебі дәрігерлік диагностикалық тексеруден өтпегендері де көп.

Ата-аналардың 50%-ы баласы бір жасқа толған кезде байқайды. Қалған ата-аналардың 50%-ы байқағанымен, көптеген жағдайларда ерте жас кезіндегі баланың психикалық ауытқылығын еркелікпен шатастырып жатады.

Аутистік спектр – балада психикалық дамуының тежелісі.Ерекше балалар сырт көзге    ерке немесе әдепсіз көрінуі мүмкін.

Ендігі кезекте,сол ерекше балаларды балабақша жасында дер кезінде қалай анықтаймыз?

Балабақшаға бейімделу кезінде, баланың психо-эмоционалды жағдайына назар аударуымыз қажет. Балаға ыңғайлы жағдай жасай отырып, баланы бақылау қажет. Баланың ерекшелігі қарым –қатынас орнатуда үлкен қиындықтар болады, көзге қарасада ұзақ қарамауы;сұраққа жауап бермеуі, ойыншықтармен ойнамауы; тамақты қатты талғауы; атын айтқанда елемеуі.т.б белгілері де болуы мүмкін.Осындай белгілерді байқаған сәттен бастап, түзету жұмыстарын ерте бастаған дұрыс.Көптеген ата-аналар түзету жұмыстарын кеш бастағандықтан, нәтижеге жету көп уақытты қажет етуі мүмкін. Біздің Қазақстанда ерте диагностика дамымаған.Аутизм жайлы түсіндіру жұмыстары дәрігерлер тарапынан өткізілмейді.

Ата-аналарға,немесе осы белгілерді кез-келген баладан байқаған болсаңыз,сол баланың ата анасымен міндетті түрде ескертіп айтқаныңыз жөн.

Балаға ең қажеті түзету –дамыту жұмыстары, жекелеме мамандар: логопед, дефектолог, ава-терапист,лфк,эрго-терапист,психолог мамандарымен ерекше балалармен ұдайы үздіксіз жүруі қажет. Коррекциялық түзету-дамыту сабақтарының нәтижесінде, балалардың ауытқушылығының алдын алады және ата-аналарға ары қарай дамуына мүмкіндік туғызатыны жөнінде кеңестер беру қажет.

Мұндай балаларды тәрбиелеу ең бастысы ата-анаға өте қиын болып көрінеді, бірақ,әрқашан қиындықпен өмір сүру дегенді білдірмейді.

Қазір қиын болып көрінгенмен,ертең сізге үйреншікті болып кетуі мүмкін.

Ата-аналардың жұмсалған күн-жігерлерінің нетижесін көруге жеткізсін деп тілеймін.

Пернебаева Гаухар Болатовна
Астана қаласы
№56 “Береке” балабақшасы
“Ақбота” тобының тәрбиешісі