Білім айнасы газеті Республикалық газет
Целиноград ауданы білім бөлімі
«Әсем-Ай» экологиялық
балабақшасының тәрбиешісі Таменова Жанар Илясқызы
Мақсаты: Наурыз туралы түсінік беру арқылы қазақ халқының салт-дәстүрін көрсету және оны құрметтей білуге тәрбиелеу.
Жүргізуші: Армысыздар ата-аналар, қонақтар, балалар! Бәріміздің асыға күткен «Ұлыстың – ұлы күні!» наурыз мерекесімен шын жүректен құттықтаймыз. «Гүлдер» аулының, «Қош келдің – Әз Наурыз!» атты мерекесін тамашалаңыздар.
Наурыз қазақтың ұлттық мейрамы. Наурыздың 22-де күн мен түннің теңеліп, жер жаңарып, көк шығып, төрт түлік мал түлеп, көктем келіп, тіршіліктің бастауы, яғни қазақтың жаңа жылы – Наурыз мерекесі.
Жүргізуші: Ал, халайық, тұрмайық,
Әндетейік, жырлайық!
Ортамызды ашайық,
Ырыс тілеп бұл жылға
Жырдан шашу шашайық!
Ән: «Қош келдің төрлет Наурызым!»
Жүргізуші: Жарайсыңдар балалар! Сендермен «Ормалды қағып ал, сөз жалғасын тауып ал» ойынын ойнағым келіп тұр. Қане, олай болса ортаға шығайық.
Ойын: «Ормалды қағып ал, сөз жалғасын тауып ал!»
Жүргізуші: Ұлы оң болсын,
Саяна:
Ақ мол болсын.
Жүргізуші: Ұлыс бақты болсын,
Мұхаммед: Төрт түлік ақты болсын.
Жүргізуші: Ұлыс береке берсін,
Әлихан: Бәле-жала жерге енсін.
Жүргізуші: Бір тал ексең,
Аблайхан: Он тал ек.
Жүргізуші: Атаңнан мал қалғанша,
Самира: Тал қалсын.
Жүргізуші: Бұлақ көрсең,
Фариза: Көзін аш. Жүргізуші: Енді біздің кішкентай ұлдардың мерекеге арналған жыр-шумақтарын қабыл алыңыздар.
Әлінұр: Ата-бабам тойлаған,
Наурызым армысың!
Қызығына тоймаған,
Жаңа жылым бармысың .
Нұртөре: Осыншама жақсылық ,
Алып келген Наурызым.
Төрлет бізге нұр беріп,
Шуақ шашып ақ жүзің.
Жалғас: Көлдің мұзын күн тесті,
Әппақ тонынын жер шешті
Жан-жақтан күн күркіреп,
Жаңбыр жауды сіркіреп.
Нұрасыл: Ашылды да кебеже,
Дәм әзірлеу басталды.
Әжем наурыз көжеге,
Жеті түрлі ас салды.
М.Мирас: Арпа бидай бастаған,
Жеті дәмнен аспаған.
Наурыз көже ежелден,
Бұл тойдағы бас маман.
Мансұр: Бата беріп апамыз,
Бата беріп апамыз.
Тәтті болып жасалған,
Наурыз дәмін татыңыз.
Ердан: Жақсылыққа бас болып,
Алдымызға ас болсын.
Келген Наурыз құт болсын,
Берері тағы мол болсын.
Әлихан: Жылдың басы Наурыз,
Жырдың басы Наурыз.
Наурызға арналсын,
Бүгінгі жыр әніміз
Алдар Көсе: Мен Алдармын, Алдармын,
Балалармен ойнаймын.
Ренжітер сәбилерді ,
Тентектерден қорғаймын.
Құтты болсын Наурызым!
Қарным тойған күлкіге,
Базарлығым тағы бар,
А-а-а-а-а-а-а-а-а-а .
Жүргізуші: Қош келдің, Алдар Көсе балаларымыздың өнерін бірге тамашала.
Алдар Көсе: Ия дұрыс айтасыз, балалардың өнерін тамашалап, күштерін сынауға келдім. Балалар мен сендермен күш сынасқым келіп тұр. Қане күштеріңді байқайық. (ортаға балалармен күш сынасуға шығып, қол күрестіреді)
Ойын: «Кім күшті?» қолмен күш сынасу.
Алдар Көсе: Байқаймын баллалар, шетінен мықты екен, мені жеңіп қойдыңдар.
Жүргізуші: Олай болса балаларымыздың «Жігіттер» биін тамашалаңыздар.
Би: «Жігіттер» ұлдар биі
Жүргізуші: Қазақ халқы өнерге бай халық, «Сөзбен айқасу бәрінен де күшті» — деп халық бекер айтпаса керек. Алдарыңызға біздің кішкентай айтыскер ақындармыз «Жұмбақ айтысын» ортаға ала келді, қарсы алыңыздар.
Айтыс: Алмас пен Тұмар (Еркем-ай әуенімен)
Алмас: Айналайын халқым-ай,
Тұмар: Айналайын, халқым-ай, Құтты болсын салтың-ай.
Болсын жүзің жарқын-ай.
Шықтық біздер жырлауға,
Ата салтын сақта деп, Қазағымның салтын-ай.
Ұран етем жалықпай. Алмас: Айтсам егер жаңылтпаш,
Тұмар: Қына тасқа бітеді:
Жаңыласың қалқам-ай,
Білім басқа бітеді.
Жұмбағыңды шеше алмай,
Жұмбағыңды шешеуге Қиналасың қалқам-ай.
Білім бізде жетеді.
Алмас: Төбедегі көзінен
Тұмар: Үйлеріндей қаланың
Күн сәулесі түседі
Бөлек-бөлек бөлме жоқ
Бұрышы жоқ төрінде
Макетіндей даланың
Самал еркін еседі
Болады ол дөңгелек
Біліміңді көрейін
Қазағымның үйі ғой.
Жауабын кім шешеді.
Тазша бала: Уа, Алдар Көсе, сені іздеп жүрсем сен балалармен жүр екенсің.
Ей балалар, балалар,
Енді маған қараңдар!
Наурыз тойын тойлайық
Қызық ойын ойнайық.
Ойын: «Қыз қуу» ойыны
Жүргізуші: Жарайсыңдар балалар, келіңдер қыздар «Наурыз –Думан» биін билеп берейік.
Би: «Наурыз-Думан!» қыздар биі
Жүргізуші: Енді осы кышкентай өнерлі балаларымызды өмірге акеліп, өнерін тамашалауға келген және де бізге көмектерін аямаған ата-аналармен «Сыр-сандық» атты сұрақ-жауап өткізсек.
Сұрақ-жауап: «Сыр-сандық» Ата-аналарға араналған сұрақтар:
— Өмірде не тәтті? (Ананың сүті)
— Өмірде не қымбат? (Бала, Отан)
— Жыл басы? (Наурыз)
— Қасиетті сан? (Жеті саны)
— Өмірде не жұмсақ? (Ананың алақаны)
Жүргізуші: Бүгінгі тойға алыстан ат терлетіп, аса қадірлі қонағымыз Қыдыр ата келді. Қыдыр ата жоғары шығып, төрлетіңіз, балалардың өнерін тамшалаңыз.
Қыдыр ата: Амансыңдар ма, балаларым!
Наурыз мерекесі құтты болсын! Әр отбасына құт-береке әкелсін! Жүргізуші: Енді біздің кішкентай қыздардың мерекеге арналған жыр-шумақтарын қабыл алыңыздар.
М.Жанель: Әнім де саған биімде саған,
Құт қонақ өзім үйімде.
Қуаныш силап еліме,
Күлімде Наурыз, күлімде!
Медина: Наурыз күні той думан,
Ортамызды ашайық .
Ән мен күйді төгіп,
Биден шашу шашайық .
Ұлжан: Армысыздар халайық,
Әркез аман болайық.
Наурыз тойын әр жылда,
Бірге қарсы алайық.
Аружан: Наурыз тойы береке,
Наурыз тойы жыр-аңыз.
Қызық думан мереке,
Қызық думан құрамыз.
Жанбота: Наурыз келді балалар,
Көктемде күн жағалар.
Наурыз тойын тойлайық ,
Қызығына тоймайық.
Ж.Жанель: Көктем, көктем, көктемде,
Құстар келіп жеткенде.
Біз қуанып қаламыз,
Наурыз әнін саламыз.
Жүргізуші: Олай болса «Құтты болсын – Әз Наурыз!» атты әнімізді қабыл алыңыздар.
Ән: «Құтты болсын – Әз Наурыз!»
Жүргізуші: Балалар, «Қаз-қаз балам, қаз балам,
Қадам бассаң мәз болам» деп қазақтың кандай салт-дәстірінде айтылады ?
Балалар: Тұсау кесерде.
Жүргізуші : Дұрыс айтасыңдар балалар, ал олай болса кім айтады «Тұсау кесу» дегеніміз не және немен кеседі?
Балалар: Сәбиді қаз тұрғаннан кейін, тез жүріп кетсін деген тілекпен жасалатын салт-дәстүр. Ала жіппен кеседі, шөппен кеседі, тоқ ішекпен кеседі.
Жүргізуші: Жарайсыңдар балалар, жақсы біледі екенсіңдер. Ал олай болса, біз бүгін ортамызға, Ақ жаулықты әжеміз немересіне , «Тұсау кесу» рәсімін өткізеді. Бәріміз бірге тамашалайық.
Салт-дәстүр: «Тұсау Кесер» Аяна: «Қаз-қаз балам, қаз балам, Қадам бассаң мәз болам.
Тағы, тағы баса ғой. Тақымыңды жаз, балам. Қаз баса ғой, қарағым,
Құтты болсын қадамың! («Тұсау кесер» жырынан)
Жүргізуші: Құрметті қонақтар, бүгінгі Наурыз мерекесіне арналған «Тұсаукесер» тойының батасын Қыдыр атамызға жолдаймыз.
Қыдыр ата: Ұлыс оң болсын,
Ақ мол болсын,
Қайда барсаң жол болсын,
Ұлыс бақты болсын,
Төрт түлік ақты болсын
Ұлыстың ұлы күні құтты болсын!
(бата беріліп,шашу шашылып, дәм татуға шақырамыз)
