Білім айнасы газеті Республикалық газет
«Бақ» — сөзінің үш түрлі мағынасы бар. Біріншісі, әр түрлі ағаш өсірілген жер, екіншісі, мерейі үстем болды, ісі оңға басты, ал үшіншісі, бағу, қарау, тәрбиелеу мағынасында. /«Қазақ тілі түсіндірме сөздігі», 100-101 беттер. Алматы 2008 жыл./ Осы бақтың үшеуі де біздің мектебімізге, Ы.Жақаев ауылындағы №149 «Қызылту» орта мектебіне, бұйырған. Олай дейтінім, мектеп ауласындағы 200-дей мәуелі ағашы бар жеміс бағын айтпағанда, тоқсан жылдық тарихы бар мектептің бүгінде тасы өрге домалап, абыройы асқан, білім мен тәрбие беріп баптаған талай шәкірттің үлкен өмірге қадам басуына себепкер болған құтты мекен. Ал, «бағу, қарау, тәрбиелеу» кез-келген мектепке тән үздіксіз үдеріс.
Ия, тоқсан жылда мектепті білім алып, белгісіз нәрсенің сырын ашқан 2471 шәкірт бітіріп, өмірдің, өнердің, өндірістің сан-саласына қанат қақты. Себебі, ұстаз тәрбиелеген шәкірттен елдің елдігін, жұртының амандығын, ел тәуелсіздігінің баянды болуын тілейтін президент те, мол мұрасының адамзат игілігіне жұмсалуын тілейтін данышпан да, ғаламды шарлаған ғарышкер де, дертке шипа іздеген дәрігер де, егіннің бітік болуы үшін тер төгетін дихан да, зәулім ғимараттарды бой түзеткен сәулетші мен құрылысшы да, ағаштан түйін түйген шебер де, мәуелі бақты жайқалтқан бағбан да, сөз бастаған шешен мен қол бастаған көсем де шығады.
Өткенсіз бүгін, бүгінсіз болашақ жоқ. Талай шәкіртті табысқа жетелеген №149 “Қызылту” орта мектебі 1927 жылы бастауыш сынып негізінде 12 оқушы, 2 ұстазбен, Ибрагим Шохаевтың бастамасымен, Иіркөл ауылдық округіне қарасты «Барғана тамы» деген жерде қаланды. «Мың баланың әкесі» атанған И.Шохаев 1927 –1943, 1947-1952 жылдары мектеп директоры қызметін атқарды. Мектеп 1936 жылы 7 жылдық негізінде құрылды, 206 оқушы білім алып, 8 мұғалім қызмет етті. И.Шохаев білім саласындағы көп жылғы нәтижелі еңбегі үшін 1947 жылы «Қазақ ССР Халық ағарту ісінің озық қызметкері» белгісімен марапатталды.
Мектепті 1944-1947, 1952-1959 жылдары Тасымбетова Ханымжан басқарды. Осы жылдары 215 оқушымен 8 жылдық мектеп құрылып, ұстаз саны 23-ке артты. 1952 жылы мектептің үздік қазақ тілі мен әдебиеті пәні мұғалімдері Бекентаев Әбсаттар, Ахметов Әбілдалар (1954 жылдан бастап №148 мектепте басшылық қызмет атқарған) «Қазақ ССР білім беру ісінің үздігі» белгісімен марапатталған. 1954 жылы Кеңескүл Әбсадықова, Гүлсара Оразова, 1957 жылы Тілеубаев Әбілқайырлар Қазақ ССР білім министрінің құрмет грамотасын иеленді.
1959-1964 жылдары мектеп директоры Күлімбетов Мәлібек болды. 1961 жылы мектептің шет тілі пәні мұғалімі, он жылдай мектеп директоры қызметін атқарған Х.Тасымбетова «Қазақ ССР Халық ағарту ісінің үздігі» белгісін, Күлдана Сейтматова 1962 жылы «Қазақ ССР білім беру ісінің үздігі» белгісін иеленді.
Ұлы Отан соғысының ардагері Монтаев Әлиакбар 1964-1986 жылдары мектеп директоры болып еңбек етті. 1968 жылы мектеп 10 жылдық орта мектепке айналды. Онда 262 оқушы, 47 мұғалім болды. Бұл жылдары мектеп ұстаздары мен шәкірттерінің жеткен жетістіктері молая түсті. Мектеп бітіруші оқушылардан 5 алтын медаль, 16 үздік аттестат иегері шықты. Сондықтан 1964-1977 жыл аралығында төрт мұғалім «Қазақстан Республикасының Білім беру ісінің үздігі» атанды. Олар: Күлімбетов Мәлібек, Монтаев Әлиакбар, Құрманбаева Миуа, Сейітқұлов Әуелбай. Осы жылдары бірнеше ұстаздар, Әлиева Базаркүл, Нұрмағанбетова Балтагүл, Байзақова Рая, Алтынбекова Апузалар Қазақ ССР білім министрінің құрмет грамотасын иеленді.
Мектеп жаңа жобамен салынған үш қабатты 624 орындық ғимаратқа 1989 жылы Тұрысбеков Сейітхан мектеп директоры қызметін (1986-1991 жылдары) атқарған кезде көшірілді. 1987 жылы Саркеев Тұрсынбай, 1990 жылы Алдабергенов Әбдікәрімдер шәкірттерге білім мен тәрбие берудегі жемісті еңбектері үшін «Қазақ ССР білім беру ісінің үздігі» белгісін иеленді.
1992-2001 жылдары Жүсіпова Пернеш мектеп директоры болды. Мектепте облыстық семинар ұйымдастырылып, нәтижелі еңбегі үшін П.Жүсіпова Қазақ ССР білім министрінің құрмет грамотасымен марапатталды. 1996-1997 оқу жылында үш мұғалім, Есжанова Айымхан, Сапарова Аққалам, Молдахметова Тамаралар «Қазақстан Республикасының Білімі беру ісінің үздігі» атанып, 1 оқушы мектепті «Күміс медальға» бітірді.
Жемісті, нәтижелі еңбектің арқасында бір мектептен он төрт мұғалімнің «Қазақстан Республикасының білім беру ісінің үздігі» атануы мақтануға тұрарлық жайт. Өзінің уақытын аямаған, өзгенің бақытын аялаған, ұстаздықты жанына серік етіп, тер төккені қаншама? И.Нұрмағанбетов, М.Боранбаев, Х.Шағырбаева, Б.Жақсыбаева, Б.Күлманова, А.Нұрмағанбетова, М.Мұратбекова, Ә.Бекқожаева, К.Әбдіраманова, А.Күзембаева, К.Маханова, Б.Қайырбаева, Қ.Қожантаева, Н.Асанова, С.Сыздықова, Ұ.Нұрекеева, Ұ.Күлманова, М.Қарсақбаева т.б.
Ал, сан-салада еңбек етіп, еңбектен қуаныш тауып жүрген елге белгілі, мектеп беделін арттырған шәкірттерімізді мақтауға, олармен мақтануға тұрарлық! Қуандық Түменбаев – жазушы, Қазақстан Республикасының мәдениет қайраткері, КСРО журналистер одағының, Қазақстан жазушылар одағының мүшесі, Әбілқасым Сәрсенбаев – Қазақстан суретшілер Одағының мүшесі, Ерназаров Серікбай Ештайұлы – Алматы облыстық ауыл шаруашылық басқармасы бастығы, Бекназаров Мырзабай Тұрсынбайұлы-Тараз қаласында орналасқан KNAUF-Гипс Тараз ЖШС-де бас директоры, Монтаев Сарсенбек- техника ғылымының докторы, профессор, Айтбаев Жаңабай — медицина ғылымының кандидаты, Байгелова Нұргүл — заң ғылымының кандидаты, Маншүк Әбдімомынова-техника ғылымының кандидаты, Бердібаев Асқар Айтөреұлы — «Алтын -Дән» шаруа қожалығының төрағасы, мектептің тұрақты демеушісі. Бұл тізім шексіз! Себебі, өмір жалғасы ұрпақ өсіп келеді…
2001-2007 жылдары Досымова Малика мектеп директоры қызметін атқарды. 2004 жылғы «Мәдени мұра» бағдарламасына сәйкес, мектепте қоғамдық негіздегі мұражайдың негізі қаланды. Оқушының саны 400-ге артты.
2007-2012 жылдары Архабаева Айнұр мектеп басқарып, 1 оқушы алтын белгі иегері атанды. Мектеп жанында интернат жұмыс жасады.
Талай тарихқа куә болған, сан шәкірттің бойына білім мен тәрбиені, адамгершілік пен отансүйгіштікті қалыптастырған мектеп басшылары мен ұлағатты ұстаздардың көшін 2012 жылдан бері басқарып келемін. Мектепке 2014 жылы облыс әкімі Қ.Е.Көшербаев ат басын тіреді. Мектептің тыныс-тіршілігімен танысты. Оң бағасын берді. Сол жылы мектепке күрделі жөндеу жүргізіліп, ғимарат жаңартылды, мектеп ішіне ауызсу кіргізілді. Бұл ұстаздардың оқытуы мен шәкірттердің оқуы үшін жасалған жағдай еді. Әрине, жұмыс жандана түсті.
Мәңгі нұрдың қызметшісі саналатын ұстаздар — жас ұрпақтың бойына ғасырлар бойы жинақталған барлық асылдарды сіңіруші. Бүгінде білім саласындағы жаңартылған білім мазмұнын меңгертетін мықты мұғалім болу үшін өзінің білімін үздіксіз көтеріп отыратын, оқыту үшін оқуды, қанаттандыру үшін ізденуді тоқтатпайтын мектеп ұстаздарының еңбектері, ғылыми — әдістемелік мақалалары Республикалық «Қазақстан орта мектебі» журналының 2013 жылғы №7 санына жарияланды. Яғни, журналдың толық бір саны арқылы №149 «Қызылту» орта мектебі ұстаздарының, М.Досымова, Б.Қайырбаева, Н.Асанова, Г.Қарабаева, С.Сыздықова, Ұ.Күлманова, Қ.Қожантаева, А.Жарқымбекова, Г.Сағындықова, Г.Құралбаева, Ж.Ахетова, Р.Байділдаева, Ж Д.Жұмабекова, С.Бөпежанова, Д.Батаева, К.Сәрсенбаева, К.Бекмырзақызы, Ғ.Сырғабаева, Ж.Охапова, Л.Түменбаева, П.Асан, Е.Кәрібаев, І.Қалымбетов, Г..Байдарбекова, Б.Жантөреев, М.Тілемісова, Г.Бекназар, Г.Тұрмағанбетова, Г.Тымбаулиева, Б.Күзембаев, Ш.Есенова, Б.Дәуімбаев, Э.Боранбаева, А.Сейітовалардың іс-тәжірибесі республика деңгейінде таратылды. Ал 2016 жылы Республикалық «Үркер» әдеби-мәдени, қоғамдық-саяси журналының №8 санына мектеп ұстаздары мен шәкірттерінің еңбектері, «Үркердің» жүрдек пойызы «Қызылту» орта мектебінде» айдарымен, 46 беттен тұратын журналдың 30 бетіне жарияланды. Екі мәрте Социалистік Еңбек ері Ы.Жақаевтың 125 жасқа толуына байланысты облыстық «Бөлеген ақ күрішке сұлу Сырды» атты ғылыми-тәжірибелік конференция мектепте ұйымдастырылып, қала мен барлық аудандардан қырықтың үстінде жас ғалымдар, ғылыми жетекшілер қатыстырылды. Облыстық телеарнада көрсетіліп, баспасөз бетіне жарияланды.
Мектеп ұстаздары мен шәкірттерінің жеткен жетістіктері мен алған асуларын бір мақалаға сыйғызу мүмкін емес. Әр оқу жылында-ақ бірнеше мектеп оқушылары мен ұстаздары аудан, облысты айтпағанда, республикалық деңгейдегі сан түрлі конкурстарға қатысып, жүлдегер атанады. Жоғары санатты мұғалімдердің саны 11-ге артты. Жалпы білім беру ұйымдары басшыларының үздік педагогикалық тәжірибесін жинақтау мақсатында мектеп басшыларының арасында республикалық «Даму» интернет конкурсы ұйымдастырылды. Конкурстың облыстық кезеңіне аудан мектептерінен 16 басшының жұмысы ұсынылып, облыстық конкурсқа 91 жұмыс түскен. «Конкурсқа Республикалық іріктеуге жалпы білім беретін мектептердің 70-тен астам басшы қатысып, конкурсқа қабылданған материалдардың арасынан Республикалық кезеңде 21 мектеп басшысы іріктеліп, облысымыздан 4 мектеп басшысы дараланды. Оның бірі – Шиелі ауданы №149 «Қызылту» орта мектебі директоры Рыспембетова Жеңіскүл. Жеңістеріңіз құтты болсын!» деп жазды Қызылорда облыстық педагогикалық шеберлік орталғы фейсбук парақшасында. Бұл-даму жоспары мен дәлелдемелерін ұсынған мектеп ұжымы үшін тамаша жетістік пен үлкен қуаныш. Осы жетістіктің жалғасындай болып «Жаңа мектепке — жаңашыл ұстаз» атты жас педагогтардың ІІІ Республикалық байқауына қатысқан математика пәні мұғалімі Жұманова Қарлығаш «Дарынды ұстаз» номинациясына, «Қапшағай» демалыс орнына жолдамаға ие болса, мектеп психологі Жұмабекова Данагүл облыстық «Үздік психолог» конкурсында жеңімпаз атанды, республикалық конкурста ІІ орын иеленді. Республикалық «Ақбота» интеллектуалдық марафонында 6 оқушы ІІ орын, «Кенгуру-лингвист» конкурсында бір оқушы І, төрт оқушы ІІ, он оқушы ІІІ орын, халықаралық «Русский медвежонок-языкознание для всех» конкурсында бір оқушы ІІ, үш оқушы ІІІ орын иеленіп республикалық «Дарын» орталығының дипломдарымен марапатталды. Халықаралық ақыл — ойды дамыту мектебі ұйымдастырған «BILGEN-OySana» интеллектуалды сайысының республикалық кезеңіне 6 оқушы қатысып, жүлделі оралды.
Осы сәтте Шығыс ойшылы Сағдидың:
«Ерінбей еңбек етсең, шындап егер,
Тікен де гүлге айналып шыға келер» — деген ғибратты сөзі ойға оралады.
Рыспембетова Жеңіскүл Аманбайқызы,
Қызылорда облысы, Шиелі ауданы
№149 «Қызылту» орта мектебінің директоры
