Құнанбай Шәкі бимен қатты араласқан, дос болған. Шәкі би де осал адам болмаған, оның өзіндік көріпкелдігі, әулиелігі де болған. Ол Тобықты еліне барған бір сапарында өзінің науқастанып жүргенін Құнанбайға наз ретінде шағынып айтады. Сонда Құнанбай ел арасы алыс, сен ол дүниелік болсаң, мен оны қалай естимін дейді. Сонда Шәкі би «Мен қайтыс болған күні азан да ауылыңның үстінен алты аққау ...
Толығырақ »Абайтану
Абайтану: «Физули, Шәмси, Сәйхали»
Фзули, Шәмси, Сәйхали, Науаи, Сағди, Фирдауси, Хожа Хафиз – бу һәммәси Мәдәт бер я шағири фәрияд. Бұл өлең 1858 жылы жазылған. Тұңғыш рет 1933 жылғы Абай өлеңдерінің толық жинағында дарияланған. Өлеңді Семей медресесінде оқып жүрген кезінде он үш жасар шәкірт Шығыс ақындарына еліктеп жазған. Өзіне үлгі еткен ақындардың аттарын атап; «Мәдәт бер я шағири фәрияд» деп сыйынып, «мәдәт» тілейді. «Ескіше ...
Толығырақ »Абай өлеңдеріндегі текстологиялық өзгерістер
«Абай лебі, Абай үні, Абай тынысы- заман тынысы, халық үні. Бүгін ол үн біздің де үнге қосылып, жаңғырып, жаңа өріс алып тұр». Мұхтар Әуезов. Абай шығармаларын жинау, оны бастыруда текстін зерттеудің, ғылыми тұрғыдан анықтаудың мәні үлкен болды. Олай болатын себебі, Абайдың өз қолымен жазылған шығармасы жоққа тән. Тек, «Біраз сөз қазақтың түбі қайдан шыққаны туралы» деген шығармасының қолжазбасы ғана ...
Толығырақ »Абайдың Бөжейден бата алуы
Мұхтардың қаламынан туған «Абай жолы» романындағы Бөжейдің асында заманында ел мен елдің арасы бірде қату, бірде тату болып, сұлтандар өзара бітім-тынымға келе алмай араларында пайда болған тұтам жер мен жерді жалынмен шарпуға дейін апарғаны әмбеге аян. Сол сықылды «аға сұлтандыққа» талас-тартысқа түсіп, бір-ақ берілетін мына фәниде дау-дамайын шешімін таппас шиеленіске ушықтырған Құнанбай мен Бөжей арасындағы өткел бермес оқиға туралы жиі ...
Толығырақ »Құнанбайдың теріс бата алуы
Құнанбайдың өмір жолдары, қалыптасу кезеңі сөз болғанда Кеңгірбай биден теріс бата алуы еске түседі. Бұл туралы Кеңгірбай би жайлы естеліктерде, Т. Жұртбай, М.Жанболатов, Б.Исабаев, Б.Сапаралы, шығармаларында нақты айтылады. «…Құнанбайды шешесі қолынан жетелеп, бір тоқтысын сойып, Кеңгірбай биден бата алуға барады. Бірінші жолы бермейді. Келесі жылы тағы да барады. Би ата батасын бермей қояды. Үшінші жылы келеді. Бермейді. — Үш келдім, ...
Толығырақ »Абайдың қара сөзін талдау
Тәрбие сағаты. 22-23 қара сөзі (байлық, менменді, мақтаншақтық, өзімшілдік) 1 — жүргізуші: Ассалаумағалейкум, ұлысын ұлықтап, арысын ардақтап, тарихы мен тағылымын егіз еткен арманы өрге, қиялы көкке жетелеген Мәңгілік елдің ұландары! 2 – жүргізуші: Бабаларымыз мұра етіп қалдырған Ұлы даламыздың тарихи тағлымы мен Абай толғаған Мәңгілік тілімізді құрметтей білейік ардақты, ағайын! 1 — жүргізуші: Жүрегін шырақ етіп жандырған кім? Жырымен жан ...
Толығырақ »Абай әулетінің екі суреті
Абай заманында фотоға түсіру өнері өмірге енді ғана еніп жатқан болатын. Семей қаласында Каримовтардың, Кузнецовтардың, Белослюдовтардың фотоүйлері жұмыс істеді. Бұлар әртүрлі тапсырмалармен қыр даласына келіп, қажетті мекен-жайларды, айтулы адамдарды, қазақ тұрмыс-салттарын түсіріп алып, өз қажеттеріне жұмсады. Ресейдің ірі қалаларына апарып көрмелер ұйымдастырып, альбом жасап сатты. Абай ауылының адамдары да суретке түсіп, өздеріне жинап, сақтауды әдетке айналдырды. Ауылдан қалаға қатынағанда елге ...
Толығырақ »