Мектеп жасына дейінгі балаларды дамыту мен тәрбиелеудегі заманауи педагогтың рөлі

Абшукирова Асель Жетписбаевна,
Астана қаласы әкімдігінің
№69 «Еркем-ай» балабақшасы тәрбиеші 

Ұстаз, педагог сөздері ұлық, мағынасы терең. Қазіргі білімді, ойы ұшқыр,
болашақтары жарқын  жастары бар, технологиясы дамыған елде педагог болу – үлкен жауапкершілік, қызығы мен қиындығы қатар жүретін, жауапты міндет, жүрек тебірентер еңбек.
«Халық мектебі үшін басты тұлға – мұғалім, ең тамаша педагогикалық
басшылық, ең жомарт мемлекеттік жарлықта, тыңғылықты педагогикалық бақылау да онымен теңесе алмайды». Білім беру ісі жаңа жанданып келе жатқан қазақ даласы үшін, мұғалімнің маңызы ерекше жоғары, сондықтан да  «жақсы мұғалімді дүниедегінің барлығынан жоғары бағалаймын» деген екен Ыбырай Алтынсарин.  «Ұстаз болу – жүректің батырлығы, Ұстаз болу- сезімнің ақылдығы» — деп ақын Ғабу Қайырбеков жырлағандай, ғұмырын  ұстаздық мамандыққа арнаған, көңілі мәңгі жас баладай жақсылыққа құмар ұстаз болу – тынымсыз еңбек пен табандылықтың нақ өзі. Қай ақын, жазушы болмасын, білімге деген жолды ашқан, оған терең бойлауыңа негіз болған педагог туралы айтудан, жазудан жалықпаған.

Менде осы қиын жолды таңдадым. Көп жылдардан бері бала тәрбиесі мен олардың болашаққа дұрыс қадам жасауына ықпал етіп келемін. Осы жолда балаларды ғана емес, заманға сай болуға, өмірден тек жақсыны алуға, жоқтан бар жасауға, өзімді де тәрбиелеп келемін. Себебі, заманауи педагог – жаңашыл, үнемі ізденіс үстінде жүретін, жақсылық таратушы, білімпаз, өнерлі, ұлттық құндылықтарды дәріптейтін, жеті қырлы, бір сырлы, оң-солды ажырататын тұлға болуы керек. Әр баланың жеткен жетістігіне  қуанатын, сүрінсе қиналатын, білім мен ғылымның шыңына жетсінші деп тілеулес болатын адам да – педагог.

Мен, Астана қаласы № 69 «Еркем-ай» балабақшасында тәрбиеші болып еңбек етемін. Балалардың қоғамда алар орындарының болуына, заманға сай тәрбиелеуіне аса мән беріп, отбасымен бірлесе жұмыс атқарудамын. Күнделікті бала тәрбиесі жаңашылдылықты талап етеді. Оны ұлттық сана мен заманауи әдістермен толықтыру міндетті. Өз еңбегімде оларды үнемі қолданып келемін. Мысалы: «Ертегілер еліне қонаққа барамыз» атты бірнеше бағыттағы әдіснамады жиі қолданамын. Олар «Сахналық қойылым арқылы ертегіні балаға түсіндіру жолдары», Орамал, Еден, Тантамареска театры, Анималы терапия, Пластинография әдісі сияқты бірнеше мағыналы, мәнді, баланың түсінуіне жеңіл, тәрбиелік мәні жоғары жұмыстардан тұрады. Себебі ертегі арқылы балалардың  өмірдегі адамдардың іс-әрекеттері арқылы жақсылық пен жамандықты тануына, әртүрлі жағдаяттық жағдайлардан шығу жолдарын табуына көп мүмкіндік береді. Баланың дұрыс шешім қабылдауына да себеп болуы мүмкін. Мысалы: Пластинография әдісінде ермексаз қолданылады. Ертегі желісі бойынша суреттер қойылады, алайда кейіпкерлердің суреті болмайды. Басты рөлге қандай кейіпкер алатынын өзі таңдайды, қай жерге орналастыру керек екенін өзі біледі. Сол арқылы баланың шешім қабылдауына, жағымды кейіпкерді тануына болады.

Осы сияқты көптеген тәрбиелік мәндес жұмыстар шығармашылық еңбегімде көптеп саналады. Бастысы, балаларға білім мен тәрбие беруде көмектеседі. Мысалы: түстерді ажырату, сандарды тез табу, бірлесе жұмыс істеу, ойын арқылы дамыту және т.б.

Балабақшадағы атқарлатын жұмыстар дұрыс таңдау, балабақшадағы әрбір бүлдіршінге дұрыс тәрбие мен жан-жақты білім беру беру — заманауи педагогтің бірден-бір міндеті. Балабақшадағы бүлдіршіннің санасы таза, ақ парақ секілді, себебі, бала қалай жеткізсек, не берсек солай қабылдары сөзсіз. Бұлардың барлығы еңбек пен табандылықтың арқасында келеді. Жүргізетін жұмыстарды топта баланың мінез-құлқына сәйкес таңдауда үлкен жауапкершілік. Бұны түсіну, көптеген жылдардың жемісі, келешекте жақсы жұмыс атқарудың кепілі. Әр баланы  білімге жетелеу, тәрбиенің тал бесігінде тербеу – педагогтың міндеттері.

Абай атамыз айтқандай, толық адам тұлғасын қалыптастыра алсаң, міне,  ұстаздық мұрат- мақсатың — осы болмақ. Өмірде баланы дұрыс тәрбиелеуге істеген жұмыстарың оң болса, еңбегіңнің жанғаны, өмірді құр сүрмегенің деп білемін.