Бала тәрбиесі-ортақ міндет

 Сембекова  Айгул Жарылкасыновна,
Астана қаласы әкімдігінің
№69 «Еркемай» балабақшасы
тәрбиеші

      Қай ғасырда не қай заманда болмасын, тәрбие мәселесі  назардан тыс қалып көрген емес. Әсіресе, бала тәрбиесі. Атам қазақ бала тәрбиелеуді отбасынан бастап мықтап қолға алып, оның болашағына бейжай қарамаған. Ата-ананың бала тәрбиелеудегі мақсаты – болашақта баланың жеке тұлға болып қалыптасуына, саналы ұрпақ болып өсуіне, дұрыс білім алып жетілуіне, өмірде өз орнын табуына көмек беру. Себебі, білім тәрбие арқылы беріледі. Тәрбие жоқ жерде білім де жоқ. Тәрбие қаншалықты тереңде болса, білім де соншалықты тереңде. Болашақ білімді, дарынды, адамгершілігі мол ұрпақ үшін бұл – өте маңызды. Сол себепті де отбасының бала тәрбиесінде алатын орны айрықша деп ойлаймын.  Өз отбасымнан  да осының айқын дәлелін көріп отырмын. Әрине, әрбір ата-ана өз ұлы мен қызының әдепті, саналы, иманды да ибалы, Отанының білімді азаматы мен азаматшасы болып жетілуін қалайды. Сыйластық, түсіністік, зор жауапкершілік сезімдері бар отбасы – бақытты отбасы. Бақытты отбасында ғана ата-ана және олардың өзара қарым-қатынасы мазмұнды, сенімді болары  хақ.
Иә, бала тәрбиесінің алғашқы алтын қазығы – туған ұясы, өз отының басындағы тәрбиесі. Қазақтың «Баланың бас ұстазы – ата-ана», «Балапан ұяда не көрсе, ұшқанда соны іледі» деп бекер айтпаса керек. Баланы  жастайынан байсалды, ұғымпаз, тілалғыш етіп баулыған дұрыс деген тоқтамға толық қосыламын. Отбасымызда ұл-қызымызды  білім алумен қатар, еңбекке араласуына зор ықпал жасаймыз. Олардың атқарған кішкене еңбегін бағалап, мотивация беріп отыру – нәтижелі тәрбиенің бастауы. Балаларымыз келесі жолы өздеріне тапсырылған жұмысты барынша  құлшыныспен орындауға  тырысып, жауапкершілік танытқаны  мені тәнті етеді. Дана халқымыз «Ағаш түзу өсу үшін оған көшет кезінде көмектесуге болады, ал үлкен ағаш болып өскенде оны түзете алмайсың» деп бекер айтпаса керек. Сондықтан баланың бойына жастайынан ізгілік, мейірімділік, яғни адамгершілік секілді құнды қасиеттерді сіңіріп, өз-өзіне сенімділікке тәрбиелеуде  ата-ана  мен педагог-тәрбиешінің  шешуші рөл атқара алатынына сенімдімін. Ата-ана мен тәрбиеші өзінің мінезі, дағдысы, сөзі, білімі, іс-әрекеті арқылы балаға үлгі көрсетеді.
«Сіздер баланы тек сөйлеген кезде ғана, оған ақыл айтқанда немесе бұйрық берген кезде ғана тәрбиелейміз деп ойламаңыздар. Сіздер оны өмірлеріңіздің әрбір минутында, тіпті өздеріңіз үйлеріңізде жоқ уақыттың өзінде тәрбиелейсіздер, сіздер қалай киінесіздер, басқалармен қалай сөйлесесіздер немесе басқа адамдар туралы қалай қуанасыздар және ренжисіздер, достарыңызбен қандай қарым-қатынаста боласыздар, қалай күлесіздер, газет-журнал оқисыздар – осылардың бәрінің бала үшін маңызы бар» — деп дарынды  педагог С.Макаренко айтқандай, бала тәрбиесі бүкіл өмірімізбен  байланысты  екенін назарда ұстағанымыз жөн деп санаймын.
Қазақстан Республикасының білім беруді дамыту тұжырымдамасында «Білім берудің мақсаты-жылдам өзгеріп отыратын дүние жағдайларында алған терең білімінің, кәсіби дағдыларының негізінде еркін бағдарлай білуге, өзін-өзі іске асыруға, өзін-өзі дамытуға және өз бетінше дұрыс, адамгершілік тұрғысынан жауапты шешімдер қабылдауға қабілетті, дені сау жеке тұлғаны қалыптастыру» деп айтылған. Жаңа кезеңдегі білім берудің өзекті мәселесі жас ұрпаққа адамгершілік рухани тәрбие беру. Құнды қасиеттерге ие болу, рухани бай адамды тәрбиелеу мен қалыптастыру оның туған кезінен басталуы керек. Қазіргі заманда білім берудің өзекті мәселесі жас ұрпаққа адамгершілік-рухани тәрбие беру болып табылады деп тұжырымдаймын.
Болашағымыз жарқын, көк туымыз әрдайым көгімізде желбіресін десек, қазіргі балаларымызға дұрыс бағыт-бағдар көрсету керек. Сондықтан баланың бойына жастайынан ізгілік, мейірімділік, қайырымдылық, яғни адамгершілік құнды қасиеттерді сіңіріп, өз-өзіне деген сенімділікті дер кезінде үнемі бойларына құю қажет. Қазіргі білім мен тәрбие — ақыл ойды ауқымды көп ақпараттармен шектен тыс қамту үстінде. Адамның екі қолында да жұмыс жеткілікті бола тұра, қазіргі жанталасқа ие заманда адамның жаны ұмыт қалып барады. Нағыз білімді азамат болғың келсе, ақыл мен ойды, ісің мен жүрегіңді бірлікте ұстау  керек деп ойлаймын. Жаңа кезеңдегі білім берудің өзекті мәселесі жас ұрпаққа – адамгершілік — рухани тәрбие беру. Құнды қасиеттерге ие болу, рухани бай адамды қалыптастыру оның туған кезінен басталуы керек деген  қорытындыны негізге алып отыруды жөн деп санаймын.