Білім айнасы газеті Республикалық газет Баешева Марал Досымбекқызы
ШЖҚ «КЕҢЕС ОДАҒЫНЫҢ БАТЫРЫ МӘНШҮК МӘМЕТОВА АТЫНДАҒЫ АҚТӨБЕ ЖОҒАРЫ МЕДИЦИНАЛЫҚ КОЛЛЕДЖІ» МКК
Ғылыми жетекшісі: Кужакулова Мейрамгуль Турумовна
Аннотация: Созылмалы бүйрек ауруы бар пациенттерге бүйрек трансплантациясы жыл сайын Қазақстан Республикасында да, шетелде де тұрақты түрде өсіп келеді, бұл пациенттердің өмір сүру ұзақтығын, оның жоғары сапасын және әлеуметтік оңалтуын қамтамасыз етеді, алайда операциядан кейінгі урологиялық асқынулар ұзақ мерзімді госпитализацияның, трансплантаттардың жоғалуының және реципиенттердің ерте мерзімдерде қайтыс болуының басты себептері болып табылады. Бұл жағдайда медбикелік күтімнің маңызы зор.
2012 жылдан бастап 2023 жылдың тамызына дейін Денсаулық сақтау министрлігінде республикада 2 475 трансплантация жүргізілді, бұл ретте өмір бойы донорлардың операцияларының үлесі 83,4% -. құрайды.
Оның ішінде 1 833 бүйрек трансплантациясы, 472 — бауыр, жүрек трансплантациясы – 90, өкпе – 19, ұйқы безі – 2, қасаң қабық – 59 ота жасалды.
Бүйрек трансплантациясы бойынша ең көп операция жасалды. Қазақстанда органдарды транспланттау бойынша алғашқы операция 1979 жылы 17 сәуірде Сызғанов атындағы ҰҒХ жүргізілді, бұл донорлық бүйрек транспланттау болды.
Кілтті сөздер: Бүйрек транслантациясы,донор, реципиент,.
Аннотация: Трансплантация почки пациентам с хронической болезнью почек с каждым годом неуклонно увеличивается как в Республике Казахстан, так и за рубежом, что обеспечивает продолжительность жизни больных, ее высокое качество и социальную реабилитацию, однако урологические осложнения после операции приводят к длительной госпитализации, потеря трансплантатов и ранняя смерть реципиентов являются основными причинами смертности. В этом случае очень важен сестринский уход.С 2012 по август 2023 года Минздравом проведено 2475 трансплантаций по республике, при этом доля прижизненных донорских операций составила 83,4%. представляет собойИз них выполнено 1833 трансплантации почек, 472 трансплантации печени, 90 трансплантаций сердца, 19 трансплантаций легких, 2 трансплантации поджелудочной железы и 59 трансплантаций роговицы.Выполнено наибольшее количество трансплантаций почек. Первая операция по пересадке органов в Казахстане была проведена 17 апреля 1979 года в Сызгановском государственном университете, это была пересадка донорской почки.
Ключевые слова: Пересадка почки,донор, реципиент.
Abstract: Kidney transplantation to patients with chronic kidney disease is steadily increasing every year both in the Republic of Kazakhstan and abroad, which ensures life expectancy for patients, its high quality and social rehabilitation, however, urological complications after surgery lead to long hospitalization, loss of grafts and early death recipients are the main causes of death. In this case, nursing care is very important. From 2012 to August 2023, the Ministry of Health performed 2,475 transplantations throughout the republic, with the share of lifetime donor operations amounting to 83.4%. represents Of these, 1833 kidney transplants, 472 liver transplants, 90 heart transplants, 19 lung transplants, 2 pancreas transplants and 59 corneal transplants were performed. The largest number of kidney transplants were performed. The first organ transplant operation in Kazakhstan was performed on April 17, 1979 at Syzganov State University, it was a donor kidney transplant.
Key words: Kidney transplant, donor, recipient
Зерттеудің өзектілігі
2012 жылдан бастап 2023 жылдың тамызына дейін Денсаулық сақтау министрлігінде республикада 2 475 трансплантация жүргізілді, бұл ретте өмір бойы донорлардың операцияларының үлесі 83,4% -. құрайды.
Оның ішінде 1 833 бүйрек трансплантациясы, 472 — бауыр, жүрек трансплантациясы – 90, өкпе – 19, ұйқы безі – 2, қасаң қабық – 59 ота жасалды.
Бүйрек трансплантациясы бойынша ең көп операция жасалды. Қазақстанда органдарды транспланттау бойынша алғашқы операция 1979 жылы 17 сәуірде Сызғанов атындағы ҰҒХ жүргізілді, бұл донорлық бүйрек транспланттау болды.
Уақытылы және дұрыс диагноз қоюды, қажетті дәрі-дәрмектерді басқару тактикасы мен қол жетімділігін түсінуді қоса алғанда, жоғары сапалы медициналық көмектің болуы жағымсыз нәтижелер мен асқынуларды болдырмауға көмектеседі. Бүйрек трансплантациясынан кейінгі асқынулардың төмендеуінің негізгі бағыты, демек, аурудың алдын-алу және мүгедектік көрсеткіштерінің төмендеуі болып табылады.
Зерттеудің мақсаты:. бүйрек трансплантациясы кезіндегі мейірбикелік күтімді зерттеу
Зерттеу міндеттері: 1. Зерттеу тақырыбы бойынша әдебиеттерді зерттеу.
2.Бүйрек трансплантациясы кезіндегі мейірбикелік күтім туралы сауалнама жүргізу.
- Зерттеунәтижелерін қорытындылау
Зерттеу әдістері
Дипломдық жұмыста 2 негізгі зерттеу әдістері қолданылды. Бірінші кезеңде 2020-2022ж аралығында Ақтөбе медициналық орталығы МКК(«Aktobe Medical Center») ШЖҚ өткізілген бүйрек трансплантациясы бойынша опреациялар саны зерттелді.
Екінші кезеңде Ақтөбе медициналық орталығында транспланталогия бөлімшесінде жатқан 20 пациентпен сауалнама жүргізілді. Сауалнама нәтижелері сауалнамаға қатысушылар таңдаған дұрыс жауаптардың индикаторларын есептеу әдісімен бағаланды. Алынған мәліметтер диаграммаларда көрсетілген.
Зерттеу нәтижиесі Жалпы сауалнамаға 20 науқас қатысты. Науқастардың барлығына бүйрек трансплантациясы жасалған. Сауалнама нәтижелері диаграммаларда көрсетілген.
Қорытынды: Көбінесе 41-55 жас аралығындағы операция жасалған науқастар.
- «Сіздің жасыңыз?»
-18-25 жас
-25-40 жас
-40-60 жас
-60 жастан жоғары
2.«Сіздің жынысыңыз?»
-ер адам
-әйел адам
- Трансплантология бөлімшесінде жатқаныңызға қанша уақыт болды?
-1 апта
-2-3 апта
-3 аптадан аса
- Сізге мүмкін болатын асқынулар туралы айтылды ма?
-иа
-жоқ
-жауап берге қиналамын
- Сізге гигиеналық шаралар уақытылы жасалып тұра ма?
-иа
-жоқ
-жауап берге қиналамын
- Жалпы мейрібикелік күтімге қанағаттанасыз ба?
-иа
-жоқ
-жауап берге қиналамын
- Тамақтану режиміндегі өзгерістер туралы мейірбике сұхбат жүргізді ме?
-иа
-жоқ
-жауап берге қиналамын
- Мейірбикелік манипуляциялар уақытылы жасалып жатыр ма?
-иа
-жоқ
-жауап берге қиналамын
- Мейірбикелердің сізге деген қарым-қатынасына қанағаттанасыз ба?
-иа
-жоқ
-жауап берге қиналамын
- Мейірбикелер бүйрек трнасплантациясынан кейінгі қайта оңалудың бір бөлігі ретінде физикалық белсенділік туралы ақпарат берді ме?
-иа
-жоқ
-жауап берге қиналамын
- Бүйрек трансплантациясына дейінгі және кейінгі кезеңдерде мейірбикелік күтім емнің сәтті аяқталуы үшін маңызды деп ойлайсыз ба?
-иа
-жоқ
-жауап берге қиналамын
Қорытынды
Зерттеу жұмысын түйіндей келе келесідей қорытындылар жасауға болады:
1.Дипломдық жұмыста 2 негізгі зерттеу әдістері қолданылды. Бірінші кезеңде 2020-2022ж аралығында Ақтөбе медициналық орталығы МКК («Aktobe Medical Center») ШЖҚ өткізілген бүйрек трансплантациясы бойынша опреациялар саны зерттелді. 2012 жылдан бастап 2023 жылдың тамызына дейін Денсаулық сақтау министрлігінде республикада 2 475 трансплантация жүргізілді, бұл ретте өмір бойы донорлардың операцияларының үлесі 83,4% -. құрайды.
Оның ішінде 1 833 бүйрек трансплантациясы, 472 — бауыр, жүрек трансплантациясы – 90, өкпе – 19, ұйқы безі – 2, қасаң қабық – 59 ота жасалды.
2.Екінші кезеңде Ақтөбе медициналық орталығында транспланталогия бөлімшесінде жатқан 20 пациентпен сауалнама жүргізілді. Сауалнама нәтижелері сауалнамаға қатысушылар таңдаған дұрыс жауаптардың индикаторларын есептеу әдісімен бағаланды.
Жалпы сауалнамаға 20 науқас қатысты. Науқастардың барлығына бүйрек трансплантациясы жасалған. Көбінесе 41-55 жас аралығындағы операция жасалған науқастар. Бөлімшеде жатқан респонденттердің 55% әйел адам, 45% ер адам болды. 10%ы жалпы жағдайына байланысты трансплантология бөлімінде жатқанына 1 апта өткен, 65% респонденттің жатқанына 2-3 апта өткен, қалған 25% 3 аптадан аса уақыт бөлімшеде жатырғаны белгілі болды. Респонденттердің 80% мүмкін болатын асқынулар туралы білетінін, 15% айтылмағанын және 5% жауап беруге қиналатынын айтты. Бұл жағдай медицина қызметкерлерінің олқылығынан немесе дәл сол сәтте уақыттың тапшылығы себеп болуы мүмкін. Респонденттердің 90% гигиеналық шаралар уақытылы жасалатынын атап өтті. Респонденттердің 85%ы мейірбикелік күтімге қанағаттанатынын атап өтті. Науқастардың 95%ы тамақтану режиміндегі өзгерістер туралы мейірбикенің ақпараттандырғанын айтты. 80% науқастар мейірбикелік манипуляциялардың уақытылы жасалып жатқанын айтты. Барлық науқастар мейірбикелер тарапынан болған қарым қатынасты жақсы бағалады. 90% науқастар физикалық белсенділік туралы ақпарат алған. Соның ішінде бүйрек трансплантациясынан кейінгі оңалту кезеңіндегі науқастарға спорттық жүріс маңызды екенін атап өтті. Барлық науқастар мейірбикелік күтім маңызды деп санайды.
Пайдаланылған әдебиеттер
1.Демихов В. П. Пересадка жизненно важных органов в эксперименте. М.,2018.
2.Калн Р. И. Пересадка почки. В кн.: Пересадка органов. М., 2020, 9-188. Кирпатовский И. Д. Современные проблемы оперативной хирургии. М., 2020, 2.
3.Кирпатовский И. Д., Быкова Н. А. Пересадка почки (экспериментальные и биологические основы). М., 2019. .
- Багненко С.Ф. Асистолические доноры полноценный ресурс ренальной трансплантации. Оптимальный протокол мероприятий / С.Ф. Багненко, Я.Г. Мойсюк, О.Н. Резник. // Вестник трансплантологиии искусственных органов. — 2018. — № 4. — С. 3-12.
- Балакирев, Э.М. Некоторые аспекты проблемы трансплантации органов в России // Нефрология и диализ. 2019. — Т.5. — № 1. — С. 8.
