Балалардағы пиелонефрит кезіндегі мейірбикелік күтімді жүзеге асырудағы мейіргердің рөлі

Тыныштықбай Айзат Нұрлыбекқызы
Ғылыми жетекші: Кобландина Г.С
ШЖҚ»Кеңес дағының батыры
Мәншүк Мәметова атындағы
Ақтөбе жоғары медициналық колледжі»

Аннотация

Пиелонефрит у детей – это бактериальная инфекция, которая поражает воронкообразное устье мочеточника. Решающим фактором могут быть различные виды бактерий, которые поступают из кишечника человека.В большинстве случаев возбудителем пиелонефрита является кишечная палочка (E. Coli), которая в большом количестве высевается у пациентов в моче.

Ключевые слова

Пиелонефрит,бактериальная инфекция,кишечная палочка,пациенты

Annotation

Pyelonephritis in children is a bacterial infection that affects the funnel–shaped mouth of the ureter. The deciding factor may be the different types of bacteria that come from the human gut. In most cases, the causative agent of pyelonephritis is E. coli (E. Coli), which is seeded in large quantities in patients’ urine.

Кeywords

Pyelonephritis,bacterial infection,E. coli,patients

Пиелонефрит-бүйректің ең көп таралған ауруы және барлық аурулардың ішінде екінші орында, жедел респираторлық вирустық инфекциялардан (ЖРВИ) кейін екінші орында. Ауру ересектер мен балалар арасында кең таралған, ұзақ уақыт бойы жүреді, кейбір жағдайларда мүгедектікке әкеледі. Пиелонефрит созылмалы бүйрек жеткіліксіздігінің дамуының ең көп тараған себептері екенін білу өте маңызды.

Соңғы онжылдықтарда жас балалардағы зәр шығару жүйесінің ауруларына көбірек назар аударылуда. 80-90-шы жылдары мектепке дейінгі немесе мектеп жасында айқын көрінетін бүйрек ауруларының антенатальды және перинаталдық кезеңдерде пайда болуы айқынырақ болды. Бала туылған кезде пайда болған және зәр шығару жүйесінің патологиясын анықтайтын негізгі себептерге тұқым қуалайтын және тератогендік факторлар (жүктіліктің әртүрлі кезеңдерінде ұрықтың дамуының бұзылуына әкелуі мүмкін қоршаған ортаның қолайсыз факторлары), бүйрек тінінің гипоксиялық-ишемиялық зақымдануы, жатырішілік және интранатальды инфекциялар жатады. Эпидемиологиялық мәліметтерге сәйкес, зәр шығару жүйесінің туа біткен ақаулары қайталама пиелонефриттің дамуымен көрінетін барлық туа біткен ауытқулардың 30% құрайды.

Пиелонефрит-бүйректің спецификалық емес микробтық-қабыну ауруы, онда шыныаяқ-жамбас жүйесі мен интерстициальды тін зардап шегеді, содан кейін бүкіл нефрон зақымдалады.

Созылмалы пиелонефрит-бүйректегі ұзақ мерзімді қабыну процесімен сипатталатын бүйрек патологиясы. Бактериялардың әртүрлі түрлерінің қабынуынан туындайды, бұл процесс шыныаяқ-жамбас құрылымдарына да, бүйректің интерстицийіне де (дәнекер тініне) әсер етеді.

Бүйрек (лат. renes) — зәр шығару арқылы ағзаның ішкі ортасының тұрақтылығын сақтайтын жұптасқан орган.Адамның бүйрегінің дамуы осы кезеңдердің бір-бірінің үстіне қабаттасуымен үш кезеңнен өтеді. Басында бас бүйрегі пайда болады-артықшылық (пронефрос), ол адам эмбрионында 3-ші аптада пайда болады. Пронефрос мезонефроспен ауыстырылады — бастапқы бүйрек, оның пайда болуы эмбрионның құрсақішілік өмірінің 4-ші аптасының ортасына жатады. Бұл орган аорта қанымен көптеген ұсақ артериялық бұтақтармен қамтамасыз етіледі, 4-тен 9-шы аптаға дейін толық дамуға жетеді, экскреторлық функцияны орындайды. Мезонефрос 3-ші айда кері дамуға ұшырайды. Ұзындығы 5-6 мм эмбрионнан метанефросты (тұрақты бүйрек) анықтауға болады — дивертикуланы ажыратуға болады: бүйрек денесі (гломерула), капсула, бірінші ретті бұралған түтікше, Генле ілмегі, екінші ретті бұралған түтікше, түтікшелерді жинау, үлкен және кіші шыныаяқтары бар жамбас, несепағар. Метанефрос кезеңінде ми мен кортикальды қабаттардың негізгі бөлігі қалыптасады, жаңа нефрондар пайда болады, соның арқасында анықталатын бүйректің кортикальды қабаты қалыңдайды. Туған кезде әр бүйректе кем дегенде миллион гломерули мен бүйрек түтікшелері болады. Туылғаннан кейін жаңа шумақтар тек шала туылған нәрестелерде пайда болуы мүмкін. Жатырішілік және жатырдан тыс даму кезінде бүйректер төмен түсуге бейім.Жаңа туылған нәрестеде бүйректің морфологиялық және функционалды жетілуі әлі аяқталған жоқ. Ерте жастағы балалардың бүйректері ересектерге қарағанда салыстырмалы түрде үлкен (дене салмағының 1/100, ересектерде — 1/200), мықын сүйегінің тарағынан төмен орналасқан (2 жасқа дейін), олардың құрылымы алғашқы жылдары лобулярлы, ал май капсуласы әлсіз көрінеді, осыған байланысты бүйректер қозғалмалы және 2 жасқа дейін пальпацияланады, әсіресе оң.

Ауру патогендік микрофлораның (Enterobakter – 80,2%, E. coli — 40-60%, Klebsiella – 7-20%, Proteus – 9-15%, Staphylococcus – 14%, Streptococcus – 10%, бактериялық-вирустық ассоциациялар және т.б.) бүйрек жамбасы мен паренхимасына енуімен дамиды.Пиелонефриттің вирустық сипаты болуы мүмкін: аденовирус, тұмау вирусы, Коксаки вирусы, цитомегаловирус және т.б. (нефрологтардың көпшілігі вирустарды бактериялық инфекцияның қосылуына ықпал ететін фактор ретінде қарастырады). Ауру урогенитальды хламидиоз, уреаплазмоз, микоплазмозға байланысты болуы мүмкін, әсіресе вульвит, вульвовагинит, уретрит, баланопоститпен ауыратын балаларда. Зәр шығару жолдарының саңырауқұлақ инфекциясы, әдетте, иммун тапшылығы бар балаларда кездеседі (шала туылған, гипотрофиясы бар, жатырішілік инфекция, ұзақ уақыт бойы иммуносупрессивті терапиямен емделген ақаулар).Пиелонефриттің пайда болуы үшін микрофлораның бүйрекке енуі жеткіліксіз. Ол үшін, сонымен қатар, бейімділік факторлары қажет, олардың негізгілері: бүйректен несеп ағымының бұзылуы; ағзадағы қан айналымы мен лимфа айналымының бұзылуы.

Бұл аурудың өзектілігі пиелонефрит балалар арасында кең таралған патология болып табылады, барлық аурулардың үлесі жоғары және тыныс алу органдарының ауруларынан кейін екінші орында. Таралуы-1000 балаға шаққанда 18-22 науқас. Сондықтан пиелонефритпен айналысатын медицина қызметкерінің басты міндеті-негізгі ауруды уақтылы диагностикалау және емдеу. Негізгі ауруды диагностикалаусыз және емдеусіз асқынудың өзін емдеу және алдын-алу мүлдем пайдасыз. Бұл ауруға мейірбикелік күтім үлкен рөл атқарады.

Мейірбике ісінің басты мақсаты — пациенттің медициналық көмекке мүмкіндігінше тезірек тәуелсіздік алуы. Оған дәрігерлер, медбикелер, кіші медициналық қызметкерлер, зертханашылар және т.б. көмектеседі.

Пайдаланылған әдебиеттер:

1. Анализы крови и мочи в клинической диагностике. Справочник педиатра — Ю. В. Наточин, А. С. Марина — 2016 год
2. Атлас по детской урологии  / Т. Н. Куликова. — Москва : ГЭОТАР-Медиа, 2019. — 160 с. : фот. Текст: непосредственный.
3. В помощь практикующей медицинской сестре: Инструментальная диагностика. Информированное согласие и подготовка к исследованиям. № 5(59) 2016. Текст: непосредственный.
4. Вялов, Сергей Сергеевич. Нормы в педиатрии: справочник / С.С. Вялов. — 8-е изд., перераб. и доп. — Москва : МЕДпресс-информ, 2017. — 204 с.
5. Детские инфекции. Как распознать и обезвредить / Константинов Юрий. — М.: Центрполиграф, 2019. — 681 Текст: непосредственный.