Білім айнасы газеті Республикалық газет 
Алимкулова Сауле Джусуповна
Түркістан облысы Қазығұрт ауданы
Қ.Сатбаев атындағы мектеп-лицейінің
физика пәнінің мұғалімі
Ағылшын тілін білу қазір гуманитарияның табысты мансабы үшін ғана емес, сонымен қатар нақты ғылымдардың, соның ішінде физиканың өкілдері үшін де сұранысқа ие. Ағылшын тілінде пәнді меңгерген адамдар икемді ақыл мен кең көкжиекке ие болады. 2017 жылдан бастап біздің елімізде жаратылыстану-математикалық цикл пәндеріне ағылшын тілін енгізу бойынша пилоттық мектептер жұмыс істей бастады. Мұғалімдер тіл үйрену және CLIL әдістемесін үйрену курстарынан өтті.
Мен, физика пәнінің мұғалімі ретінде ағылшын тілін оқыту курстарынан, CLIL технологиясын оқу процесінде қолдануға үйретуден өттім.
Сабақты жоспарлау кезінде Smart мақсаттарының критерийлерін сақтай отырып, пәндік және тілдік мақсаттарды тұжырымдау қажет. Мақсаттар нақты, өлшенетін, қол жетімді, өзекті, уақыт шектеулі болуы керек.
Сабақтарда сөйлеу әрекетінің барлық түрлері болуы керек, дегенмен бұл технологияның негізгі әдістерінің бірі мәтінмен жұмыс істеу болып табылады. Мәтіндерде мәтінге дейінгі және мәтіннен кейінгі тапсырмалар болуы керек.
CLIL-бұл пән мен пәнді оқыту үшін шет тілін қолданатын педагогикалық тәсіл.
Сұрақты қарастырып, оған жауап беруге тырысайық: физика сабағында оқушылардың көптілді дағдылары қалай қалыптасады? CLIL әдісі бұған қалай ықпал етеді?
Бұл сұрақтың жауабы-сабақта lessoninput стратегиясын СLIL-де қолдану.
Сабақтағы кіріс-бұл білім алушылар тақырыпты, негізгі идеяны және оны түсіну үшін пайдаланатын ақпарат». Яғни, кіріс әр сабақтың негізі болып табылады. Ол бейне, кітаптағы мәтін түрінде ұсынылады, графика немесе фотосурет, модель немесе тіпті мультфильм кейіпкері болуы мүмкін.
Оқушылар input тыңдайды, көреді, оқиды, олар тапсырмаларды орындау үшін пайдалана алатын input ақпаратын алады
Input-пен жұмыс істеудің төрт стратегиясы бар (сурет.1)
Input сөздікпен жұмыс оқу тыңдау жазу
- Сөздікпен жұмыс (вокабуляр)
Вокабулярдың үш түрі бар: жалпы сөздер, пән бойынша терминология және академиялық сөздер. Мұғалімдер білім алушыларға әртүрлі контексте жаңа сөздерді қолдануға көмектесуі керек. Оқушылар сөздермен неғұрлым көп жұмыс жасаса, соғұрлым оларды есте сақтау ықтималдығы жоғары болады.
- Оқу. Оқулықпен, мәтінмен жұмыс.
Processing input (мүмкін жұмыс нұсқаларының бірі) келесі стратегияларды қарастырады:
Lead-in: суретке қараңыз және мәтін не туралы болатынын болжаңыз.
Алдын ала оқу: мәтінді жылдам қарап шығыңыз (skim) және сіздің болжамдарыңыз дұрыс болғанын айтыңыз.
While-reading: True/false statements (or multiple choice questions)
After reading: хронологияны құрастыру
Жазылған хронологияға сүйене отырып айту.
- Тыңдау.
Тыңдау дағдыларын дамыту стратегиялары-бұл ағылшын тілінде естілген аудио, бейне материал және басқа ауызша сөйлеу туралы түсінікті дамытуға бағытталған әдістер немесе белсенділік.
Top-downstrategies тыңдаушыларға тақырып, жағдай немесе контекст, мәтін түрі және тіл бойынша кіріспе ақпаратты анықтауға көмектеседі. Бұл тыңдаушының бірқатар үміттерін белсендіруге және естіген материалды түсінуге мүмкіндік береді.
Бұл стратегияларға мыналар жатады:негізгі идеяны анықтау үшін тыңдау
Болжам қорытынды және қорытынды жалпылау.
Физикалық диктант, жазбаша жауаптар, қалың және нәзік сұрақтар құрастыру және т.б. физика сабақтарында, әдетте, жазу тапсырмаларды шешуге қызмет ете алады: сапалы және есептеу.
Барлық стратегиялардың жұмысындағы қызықты тапсырмалардың бірі — » тезірек тауып, есте сақтаңыз!». Сынып топтарға бөлінеді. Әр топқа бос кесте беріледі, оны дұрыс толтырып, басқаларға қарағанда тезірек орындау керек. Ағылшын тіліндегі жаңа физикалық терминдер кабинетте жасырылған. Олар кез келген жерде болуы мүмкін, мысалы, үстелдің астында немесе терезе төсенішінде, шкафта немесе стендте. Мұғалімнің командасы бойынша топтың әр мүшесі анықтамаларды іздей бастайды. Оқушының міндеті: анықтаманы есте сақтау және өз тобына тезірек жүгіру, мәтінді қайталау, топтың басқа мүшелері топ мүшесін тыңдап, мәтінді кестеге енгізеді. Егер оқушы мәтінді ұмытып кетсе, қайтадан келіп, көруге рұқсат етіледі. Жаңа анықтаманы іздеуді топтың басқа мүшесі бастайды. Кестені толтырғаннан кейін мұғалім сыныппен тапсырманы тексереді. Анықтаманы оқып, мәтінді аударыңыз, терминдердің тұжырымдамасын талдаңыз.
СLIL кезеңдері мыналарды қамтиды: пәндік және тілдік мақсаттар, білімді жаңарту, содан кейін Lesson Input, және білімді бекіту және рефлексиямен аяқталады.
Lesson Input бағдарламасының бірінші бөлігі оқу, бақылау, эксперимент, мәселені іздеуді қамтиды. Екінші бөлім-сыни ойлауды дамытуға арналған арнайы тапсырмалар. LessonInput стратегияларымен жұмыс істеу сабақтың негізгі бөлігін алады.
Осылайша, бұл оқушылардың көптілді дағдыларын қалыптастыруға мүмкіндік беретін Lesson Input стратегиясы деп айтуға болады.
Мен сөйлеуді Фрэнк Смиттің сөздерімен аяқтағым келеді:
«Тіл генетикалық сыйлық емес, бұл әлеуметтік сыйлық. Жаңа тілді үйрену арқылы сіз осы тілде сөйлейтіндер қауымдастығының мүшесі боласыз».
