Баланың тілі неге қазақша шықпайды?

Байелова Гульнур Жалгауовна,
Астана қаласы әкімдігінің
№88 «Баян сұлу» балабақшасы тәрбиеші

Тіл мәселесі әрқашан да қоғамда өзекті және даулы мәселелердің бірі болып саналып келеді. Осы мәселе бойынша дау – дамайлар жиі кездесіп тұрады және көп уақытта өскелең ұрпаққа байланысты алаңдатушылық тудырып бастайды. Ұлттық тілдің құндылығы келешекте жоғалып кету қаупінде тұр деп те айтуға болады.
Қазіргі таңда көптеген балалардың арасында тілге байланысты кедергілер кездеседі, кедергілердің кездесуі болмақ түгіл, өз ана тілін білмей жатқандар да кездесіп жатады. Оның себебі неде? — деген сұрақ туындайды. Бұл қазіргі заман көрінісе ме, әлде ата – ананың баланың тәрбиесіне аса көңіл бөлмей, дамытпауына байланысты ма? Ендеше, осы сұрақтарды талқылып, оның басты себептерін атап өтейік.

Балалардың тіл шорқақтығының басты себебінің бірі – гаджет болып табылады. Балалардың гаджетке тәуелділігі күнделікті қалыпты нәрсеге айналып кетті десек те болады. Гаджетке тәуелділік балалардың күні – түні гаджеттің алдында өз уақыттарын өткізуіне алып келді. Ал ғаламтордағы мультфильмдер мен ойындар көбінесе орыс және шет тілдерінде болып жатады. Бұл факторлар баланың ойлау қабілетіне және сөйлеу тіліне әсер етеді және сөйлеудің тежелуіне әкеп соғады.
Екіншіден, ата – аналардың балаларына деген салғырт қарап, дамуына аз үлес қосуы. Ата — аналар балалармен жан – жақты жұмыс жасап, дамытып, қызықтырудың орнына оған смартфон беріп қойғанды жөн көреді. Бұның салдарынан балалардың ой-өрісінің жеткіліксіз дамуына және олардың көбінесе орыс тілде ойлап, ойларын тек сол тілде жеткізуіне алып келеді. Үшіншіден, балалар әдебиетінде ана тілдегі сапалы оқулықтардың жетіспуі. Сапасыз оқулық ахуалы орыс тілді оқулықтардың сұранысын арттырды және қазақ тілдегі оқулықтарға деген қызығушылықты жоғалтты. Сол себептен бұл жағдайды болдырмау үшін ана тілдегі оқулықтардың жағдайына тереңірек үңіліп, сапалы оқулық өндірісін жолға қоятындай жүйелі тетік ойластыру маңызды және сол тетік сапалы оқулық жазылып шығатындай үдеріске жол ашу керек.
Ұзын сөздің қысқасы ойымызды қорытындылай келсек, осы мәселені шешу үшін біз балалардың ана тілге деген қызығушылығын арттыру үшін балалар әдебиетінің, анимациялық фильмдердің сапалы аудармаларын жасауымыз тиіс, ата – аналар балаларына көбірек көңіл бөліп, қазақ тіліндегі қызықты кітаптар мен дамытушы ойындар ойнап, балалармен қазақ тілінде көп сөйлесу керек деп санаймын.
Өскелең ұрпақты жастайынан гуманистік және ұлттық құндылықтарды бойларына сіңіріп тәрбиелеу өте маңызды және әрбір ата – ана үшін міндетті.Өнегелі және білімді азаматтарды тәрбиелеу – біздің парызымыз. Ал мұндай азаматтарды тәрбиелеп, өсіру үшін ең бастысы – тілдің мәселесін шешу керек. Себебі, өз тілі мен мәдениетін жетік меңгерген адам болашақта қандай салада болмасын өзін жақсы жақтан көрсете алады және болашақта қоғамның сыйлы мүшесіне айналатыны сөзсіз.