Ағылшын тілін оқыту барысында әлеуметтік желіні тиімді пайдалану

Суйеубеков Спабек Жорабекович
Қаныш Сәтпаев атындағы мектеп-лицейінін
ағылшын тілі пәнінің мұғалімі

Ағылшын тілін оқыту барысында әлеуметтік желіні тиімді пайдалану

Қазіргі уақытта қазақстандық білім беруде білім беруді қарқынды ақпараттандыру кезеңі жүріп жатыр. «Өмір бойы білім алу» сияқты тұжырымдама берік орныққан, бұл оқыту белгілі бір сатыда — мектепте, университетте немесе басқада аяқталмауы керек, керісінше, мүмкіндігінше бізбен бірге жүруі керек дегенді білдіреді.

Жұмыстардың бірінде И.В. Роберт, «ақпараттандыру» термині білім беру саласы оқу материалдарымен, технологиялармен қамтамасыз етілетін және әртүрлі ақпараттық-коммуникациялық технологиялардың әлеуеті іске асырылатын процесс ретінде түсіндіріледі [3].

Бұл тақырыптың өзектілігі ғылыми әдебиеттерді талдау кезінде шет тілдерін оқытуда әлеуметтік желілерді сипаттайтын бірде-бір ғылыми жұмыс анықталмағандығымен байланысты. Әлеуметтік медиа көптеген басқа ақпараттық-коммуникациялық құралдармен бірге ағылшын тілі сабақтарында дәстүрлі оқыту үрдісіне енгізілді. Бұл платформалар оларды сыныптан тыс уақытта тиімді пайдалануға болатындығын көрсетті. «Әлеуметтік желі» термині қазіргі кезде өмірдің әр саласында жиі кездеседі. Бұл құбылыстың қоғамда кең таралғандығын көрсетеді. Әзірге бұл терминді дәл қалай түсіндіру керек деген ортақ пікір жоқ. Мысалы, Э.Бондаренко өз мақаласында әлеуметтік желі «Интернеттегі бағдарламалық жасақтама, бұл сізге өзіңіздің профильдеріңізді құруға және виртуалды кеңістіктің басқа қатысушыларымен байланыс орнатуға мүмкіндік береді» деп жазады. Өте ұқсас анықтаманы шетелдік автор М.Д. Бойд, мұнда әлеуметтік желі «барлығына жүйе ішінде қоғамдық немесе жартылай көпшілік профилін құруға, басқа қолданушылармен әлеуметтік қатынастарды ұйымдастыруға мүмкіндік беретін Интернет қызметі. Бұл қатынастардың сипаты мен номенклатурасы сайтқа байланысты өзгеруі мүмкін». Қазіргі уақытта Қазақстандағы ең танымал әлеуметтік желілердің бірі — Вконтакте, Facebook, аға ұрпаққа арналған Одноклассники, Instagram және Twitter.

Ағылшын тіліндегі бетпе-бет сабақтары уақыты мен орналасуы бойынша шектеулі деп сипатталуы мүмкін. Дәл осы Интернет ресурстары адамның білім алу қабілетін оның білім беру мекемесінің қабырғасында ғана емес кеңейтуге көмектеседі. Әлеуметтік желілер қашықтықтан оқытуды ұйымдастыруға мүмкіндік береді, бұл студенттің қай жерде және қай уақытта жасағанына қарамастан, барлық тілдік дағдыларды үйренуге және тапсырмаларды орындауға өте ыңғайлы.

Заманауи АКТ-ның дидактикалық қасиеттері туралы мәліметтерді талдай отырып, олардың әлеуметтік желілерге қатысты екендігі туралы қорытынды жасауға болады.

Көптілділік, көп мәдениеттілік. Қолданушының өзі әлеуметтік желілерді мазмұнмен толтырады, яғни ақпарат әлемнің көптеген тілдерінде беріледі. Сондықтан олар ағылшын тілін үйренуге жақсы алаң. Сонымен қатар, сіз ағылшын тілді елдердің әртүрлі мәдени аспектілері туралы материалдар таба аласыз. Twitter профилінің мысалы, English Heritage. Онда ағылшын тіліндегі мәдени құндылықтар, Ұлыбританияның тарихи фактілері туралы мәтіндік ақпарат бар.

Көп деңгейлі. Әлеуметтік желілер толтыратын мазмұнды әр түрлі адамдар жасайды, әр түрлі, жасына, білім деңгейіне және т.б.; кейбір материалдар ана тілінде сөйлеушілерді пайдалану үшін, басқалары білім беру мақсатында және т.б. Ағылшын тіліндегі әр түрлі көп деңгейлі материалдарды білім берудің барлық деңгейлерінде қолдануға болады.

Ресурстардың функционалды түрлерінің әртүрлілігі. Ақпараттық материалдар әр түрлі формада (мәтіндер, графика, аудио және видео жазбалар) болатындығымен ерекшеленеді. Сонымен қатар, біз on-line дүкендерді, on-line кітапханаларды, on-line каталогтарды және Интернетте өз орнын тапқан көптеген басқа заттарды қолданамыз. Сонымен қатар, бұл материалдардың барлығын енді бір әлеуметтік алаңда орналастыруға болады. Студенттерге осы ресурстарды оқытуда пайдалану мүмкіндігі беріледі, сол арқылы ағылшын тілін үйрену үшін әр түрлі материалдардан қажетті ақпараттарды іздеу және алу қабілетін дамытады.Вконтакте қоғамдастығының электрондық кітапханасының скриншотын көрсетеді. Мұнда әр түрлі оқу құралдары, сөздіктер, ағылшын тіліндегі көркем кітаптар жинақталған.

Мультимедиа. Бұрын айтылғандай, әртүрлі форматтағы материалдарды әлеуметтік желіге орналастыруға болады: мәтіндік, графикалық кескіндер, аудиожазбалар, видео жазбалар. Сабақта әр түрлі мультимедиялық форматтарды қолдану оқыту үдерісіне түрлендіреді, сонымен қатар студенттер арасында тілдік ортада болу атмосферасын сақтауға көмектеседі. «Вконтакте» Бұл планетаны қоқысқа толтыру мәселелеріне арналған топ. Біз мәтіндік ақпарат пен фотосуреттерді көре аламыз.

«Instagram» әлеуметтік желісі aғылшын тіліндегі әр түрлі фото және видео материалдарды табу үшін # ағылшынша хэштегін қолданыңыз.

Студенттің жеке профилін құру мүмкіндігі. Әлеуметтік желілерде әр қолданушы өзінің жеке профилін құра алады, оның көмегімен ол өзіне қажетті ақпаратты сақтап, тарата алады. Бұл студенттің өзін, оның қызығушылықтарын анықтауға көмектеседі. Сондай-ақ, осы профиль арқылы пайдаланушы басқа қолданушылармен байланыса алады. 6-сурет — бұл Facebook әлеуметтік желісіндегі скриншот. Пайдаланушының жеке профилі ұсынылады, онда ол өзі туралы ақпаратты дербес толтырады, қажетті деректерді сақтайды және желідегі достарымен бөлісетін жазбалар жасайды.

Синхронды және асинхронды байланыс мүмкіндігі. Әлеуметтік желі қарым-қатынас жасау мақсатында құрылғандықтан, ол жерде әрдайым сөйлесу функциясы болатын. Пайдаланушылар бір-бірімен мәтіндік форматта сөйлесе алады, сонымен қатар хабарламаларға дереу жауап береді.

Кейбір әлеуметтік платформалар жаңа деңгейге көтеріліп, олардың функционалдығына аудио және бейне қоңыраулар қосады, бұл Skype технологиясының қағидаларына өте ұқсас.

Қазіргі әлемде білімге деген көзқарас та өзгерді. Бұрын білімді тек түрлі ақпарат көздерінен алуға болады деп есептелсе, енді «ақпарат жүктеу» сияқты ақпаратпен жұмыс жасау әдісі қарастырылуда. Әлеуметтік желілерді және олардан табуға болатын құралдарды білім алушылар өз бетінше мазмұн құру және платформаға жүктеу мақсатында қолданатыны түсінікті. Әлеуметтік желі дайын ақпарат банкі ретінде пайдаланылмайды — оның ішіндегі ақпаратты қолданушылар жасайды.

Әлеуметтік желілерде сіз блог, микроблогтар, вики, подкасттар, чаттар және басқа көптеген құралдарды таба аласыз, оларды ағылшын тілін білу арқылы қолдануға болады. Олардың әртүрлілігі мұғалімдерді оқытуда әлеуметтік желілерді белсенді қолдануға ынталандыруы керек. Сонымен қатар, әлеуметтік интернет-платформаларды пайдалану студенттердің тілге деген қызығушылығын, түрліше жұмыс форматтары мен тілдік тәжірибеге белсенді қатысуға деген ынтасы мен ынтасын арттырады.

Библиографиялық тізім:

1. Danah M. Boyd, Nicole B. Ellison; Social Network Sites: Definition, History, and Scholarship, Journal of Computer-Mediated Communication, Volume 13, Issue 1, 1 October 2007, Pages 210–230.
2. Mccarroll, Niall & Curran, Kevin. (2015). Social Networking in Education. International Journal of Innovation in the Digital Economy. 4. 1-15.
3. Роберт И.В. Основные направления информатизации образования в отечественной школе // Вестник московского городского университета. Серия: Информатика и информатизация образования. 2005. № 5. С. 106-114.
4. Сысоев П.В. Современные информационные и коммуникационные технологии: дидактические свойства и функции // Язык и культура. 2012. №1 (17).
5. 5. Юринова Е.А. Неспециализированные виртуальные социальные сети в обучении иностранному языку // Интернет-журнал Науковедение. 2013. №6 (19).