Білім айнасы газеті Республикалық газет 
Ақмола облысы Целиноград ауданы
Қаражар ауылының мектеп-лицей» КММ
Әлеуметтік педагогы
Хызырхан Рыздық
Қазіргі қоғамда ақпараттық технологиялардың дамуы мен интернеттің қолжетімділігі оқушылардың өміріне зор әсер етуде.
Балалар мен жасөспірімдер әлеуметтік желілерді қолдану, бейнемазмұнды қарау, онлайн ойындар ойнау арқылы өз уақыттарын өткізеді.
Алайда, бұл қызығушылықтардың біреулері оқушылардың оқуға деген қызығушылықтарын төмендетіп, ойындарға тәуелділікке алып келуі мүмкін.
Онлайн ойындар оқушылардың психологиясы мен денсаулығына әсер ететін маңызды мәселе ретінде көтерілуде. Осыған байланысты, онлайн ойындарға
тәуелділікті азайту мақсатында қоғам мен білім беру саласының бірлескен іс-қимылдары қажет.
Онлайн ойындарға тәуелділік дегеніміз не?
Онлайн ойындар тәуелділікке әкелуі мүмкін, әсіресе жасөспірімдер үшін. Бұл тәуелділік тек ойын ойнаудың ұзақтығымен ғана емес, сонымен бірге балалардың
психологиялық күйіне де әсер етеді. Олар ойындарды ойнауды әдетке айналдырады, ойындарға уақытты санасыз жұмсайды, күнделікті өмірдің маңызды аспектілерінен
ауытқып кетеді. Оқушылардың денсаулығына да кері әсер етеді, өйткені тым ұзақ уақыт бойы экранға қарау көзіне және физикалық денсаулыққа зиян тигізеді. Сонымен
қатар, оқушыларда эмоционалдық тұрақсыздық пен әлеуметтік дағдылардың жетіспеушілігі байқалады.
Оқушылардың тәуелділігін тудыратын факторлар
— Қызығушылықтың төмендеуі: Оқушыларға мектептегі оқыту мен сабақтар көбінесе скучно болып көрінуі мүмкін. Онлайн ойындар оларға қызық және жеңіл тәсілмен
босаңсу мүмкіндігін береді.
— Қоғамдық әсерлер: Жасөспірімдер көбінесе достарының немесе сыныптастарының пікірлеріне тәуелді болады. Ойындар ойнау олардың арасында әлеуметтік байланыс орнатуға
көмектеседі.
— Технологиялық даму: Қазіргі заманғы ойындар түрлі интерактивті мүмкіндіктермен қамтамасыз етілген, яғни олар ойыншыларды қызықтыратын және оларға сәттілік, марапат
сияқты сезімдер беретін жүйелермен жұмыс істейді. Бұл балалар мен жасөспірімдердің назарын өзіне аударып, олардың ойынға деген тәуелділігін күшейтеді.
Тәуелділікті азайту үшін ұсыныстар
а) Білім беру мекемелерінің рөлі: Мектептер оқушыларды онлайн ойындардың зиянды әсерлері туралы ақпараттандырып, оларға уақытты тиімді пайдалану жолдарын үйретуі тиіс.
Мұғалімдер мен мектеп әкімшілігі оқушылардың денсаулығын сақтау үшін оқу процесін әртараптандыруға тырысуы керек. Әсіресе, сыныпта өткізілетін ойын-сауық және шығармашылық
сабақтар балалардың көңілін жаңа бағытқа бұрып, ойындарға тәуелділіктен арылуға көмектеседі.
б) Ата-аналардың қатысуы: Ата-аналар балалардың өмірінде маңызды рөл атқарады. Олар өз балаларының интернетте қанша уақыт өткізетінін бақылап, әрқашан ойланатын әрі
тәрбиелік маңызы бар сөйлесулер жүргізуге тиіс. Ата-аналар балаларына онлайн ойындарға уақыт шектеулері мен басқа да ережелер қоюы керек. Мысалы, оқу мен ойынға бөлінетін
уақыттың нақты мөлшерін белгілеу және ойынға жұмсалатын уақытты анықтау арқылы тәуелділікті азайтуға болады.
в) Мазмұнды бағыттаушылық: Оқушылардың қызығушылығын басқа бағыттарға бұру үшін түрлі интерактивті, білім беру ойындарын жасау қажет. Балаларға білім алуға қызықты әрі
тиімді жолдар ұсыну олардың онлайн ойындарға деген қызығушылығын азайтады. Сонымен қатар, спорттық, шығармашылық іс-шараларды ұйымдастыру оқушылардың уақытын тиімді
пайдалану үшін маңызды.
г) Психологтардың көмегі: Балалардың психологиялық тұрғыдан онлайн ойындарға тәуелділігін азайту үшін психологтармен жұмыс істеу қажет. Оқушыларға тәуелділіктен құтылу
үшін арнаулы тренингтер мен кеңес беру сессиялары өткізу пайдалы. Әсіресе, ойындардан шығу процесінде балаларға психологиялық қолдау көрсету маңызды.
д) Технологияның позитивті пайдалануын ынталандыру: Технологиялардың пайдасын білім алуда қолданудың жолдарын іздеу қажет. Оқушылардың қызығушылығын тек ойындар ғана емес,
білім беру бағдарламалары мен қосымшалар арқылы да арттыруға болады. Мұндай бағдарламалар мен қосымшалар балаларды тек оқу емес, шығармашылық тұрғыдан да дамыта алады.
Қорытынды
Онлайн ойындарға оқушылардың тәуелділігі — бұл қазіргі қоғамдағы маңызды мәселелердің бірі. Осы тәуелділікті азайту үшін ата-аналар, мектептер мен қоғам бірлесе
отырып, жұмыс істеуі тиіс. Оқушыларға дұрыс тәрбие мен қолдау көрсету арқылы олардың уақыттарын тиімді пайдалануға, әлеуметтік және психологиялық тұрғыдан дұрыс
дамуына мүмкіндік туғызуға болады. Бұл мәселеге қатысты нақты қадамдар мен шешімдер қабылданса, балалардың болашағына зор ықпал етуге болады.
