Қапшағай қаласынының әлеументтік –эконномикалық жағдайы

Алматы қаласы
№177 жалпы білім беретін мектеп
 Алимбаева  Гульзинат Серикбаевна
География пәнінің мұғалімі

         Елбасы Нұрсұлтан Назарбаевтың «Қазақстан-2050» Стратегиясы — қалыптасқан мемлекеттің жаңа саяси бағыты» атты Жолдауында еліміздегі аймақтардың дамуына көп көңіл бөледі. Сондай-ақ, аймақтардың әлеуметтік-экономикалық тұрақты дамуына тікелей әсер ететін әлеуметтік саланы, оның ішінде ең төменгі әлеуметтік стандарт, әлеуметтік қолдау, өңірлердегі әлеуметтік теңгерімсіздіктер мәселесін шешу, жұмыспен қамту және еңбек саясатын жаңғыртуға қолайлы жағдай жасау керектігін атап көрсетті. Басты міндеттің бірі — мемлекеттік және барлық салалық бағдарламалардың орындалуын өңірлерді дамытудың басымдыққа ие міндеттерін шешумен үйлестіру.

Облыстық бағыныстағы Қапшағай қаласы географиялық, көліктік тұрғыдан алғанда өте қолайлы жерде орналасқан. Бұл өңір орталық және солтүстік Қазақстанды Ресей және Европа елдерімен, ал Алматы облысының солтүстігін Қытаймен жалғастырады. Дамыған өнеркәсібі, туристік және сауықтандыру кешені, су және темір жол көлігі мен кең көлемді қызмет көрсету саласы бар Қапшағай қаласы — Алматы қаласының серігі болып табылады.

Қаланың даму стратегиясы Алматы облысының ұлттық, аймақтық және әлемдік шаруашылық жүргізу жүйесінде тиімді  орнығуына жағдай жасайды, бұл Қазақстан Республикасы ұлттық экономикасының бәсеке қабілеттілігін арттырады.

Біріншіден, қазіргі жағдайда Қазақстан Республикасы экономикасын реформалау үдерісін әдістемелік қамсыздандыру зерттеліп отырған аймақтың әлеуметтік-экономикалық жүйелерінің даму тұжырымдамасын қайта ойластыруды және аймақ экономикасы құрылымдарының функционалдық мүмкіндігіне талдау жүргізуді және аймақтағы шаруашылық байланыстардың жаңа салалы құрылымын қалыптастыруды қажет етуі; екіншіден, Қапшағай қаласының дамуын мемлекетіміз жүргізіп отырған аймақтық саясатына сай қамтамасыз ету мақсатында кешенді баға берудің қажеттігі.

Бұл мәселені зерттеу маңыздылығы аймақтағы халықтың қазіргі кезде өткір әлеуметтік-экономикалық мәселелерін шешу мақсатында аймақтың демография-миграциялық жағдайының, өндірістік-өнеркәсіптік әлеуетінің және әлеуметтік-экономикалық инфрақұрылымының өткен кезеңдердегі өзгерулерінің ғылыми тұрғыда бағалануының және алдағы уақытта осы салалардың мүмкіншіліктерін саралап, болжамдауының қажеттілігінен туындаған.

Іле өзенін бөгеп СЭС салу жөніндегі ең алғашқы ұсыныс Жетісудың жер жағдайын жақсы білетін Алаштың ардагер ұлы Ораз Жандосовтың ауызынан шыққан делінеді. Отызыншы жылдары атылып кеткен есіл ердің елсіз далаға жан бітірмек болған арманына энергетик ғалымдардың ықыласы 1955 жылдан бастап ауа бастаған. Сөйтіп, бұл тораптағы гидрожоспардың тағдыры 1959 жылы бекітілді.

 Халық санын арттырып, Қапшағай қаласын дамыту және солтүстік жағалауға жолсерік қалалар мен «Жаңа Іле» қаласын салу жөніндегі G4 жобасын жүзеге асыру бағдарламасы халықаралық бизнес әрекетін «Алматы облысындағы гидро және желэнергетикасын дамыту бағдарламасы» атты жобаға қатысуға итермеледі.

Қапшағай қаласының арғы-бергі тарихы мен бүгінгі әлеуметтік-экономикасы, аймақтың даму саясатының басты жетістіктеріне және қаланың келешек даму жобасы мен оны тиімді дамытудың жолдарына сараптама жасау;

— Еліміздің экономикасындағы аймақтың рөлі мен алатын орны ,

— Қапшағай қаласының демография-миграциялық жағдайының, өндірістік-өнеркәсіптік әлеуетінің, экологиялық хал-ахуалының және әлеуметтік-экономикалық инфрақұрылымының өткен кезеңдердегі өзгерулері ғылыми тұрғыда бағалау .

— аймақтың әлеуметтік-экономикалық даму жағдайын бейнелейтін негізгі көрсеткіштер анықтау .

— Қапшағай қаласы экономикасының үдемелі дамуы жағдайында аймақтың әлеуметтік-экономикалық дамуына әсерін тигізетін ерекше факторлар айқындалды және оларды есепке алудың қажеттілігін дәлелдеу,

-үкіметтің орта және ұзақ мерзімді перспективті бағдарламалық шешімдері аясында аймақтардың әлеуметтік-экономикалық дамуын жетілдірудің стратегиясы жасалынып оны жүзеге асырудың шаралар кешені белгіленді.

Қапшағай қаласын дамыту Стратегиясының мақсаты республиканың ұлттық экономика жүйесінде тұрақты дамуы  болып табылады.

Бүгінгі күнде шаһар тұрғындары өңірді жаңартып, жақсартатын маңызды мәселелерге барынша үлес қосуды парыз санап келеді. Олар ұлтаралық татулық пен бірлікті қастерлеп, Елбасының саясатын қолдауда. Оны дамудың дара бағытының, елдің кемел келешегінің негізі деп біледі. Алдағы уақытта жүзеге асатын осындай орасан зор істер Қапшағайдың өркендеуіне тың серпін беретіні анық.

Бүкіл Алматы облысының  даму  үрдісін  анықтайтын  Қапшағай  қаласын дамытудың стратегиялық  мақсаттары болып  аймақты дамытудың өзара байланысты екі негізгі жоспарлары анықталды:

Бірінші жоспар — қазіргі кездегі бар және жоспарланған ресурстар негізінде аймақты өндірістік және сауда-көліктік дамыту;

Екінші жоспар — Қапшағай қаласын туризм, шағын және орта бизнес, жоғары технологиялар, білім беру және медициналық қызмет көрсету саласында қазіргі заманғы сервистік орталық ретінде дамыту.

Осыған байланысты Қапшағай қаласын дамытудың мынандай салалық басымдықтары анықталды:

1. Өнеркәсіп және агроиндустриялық кешен;
2. Көліктік-логистикалық кешенді дамыту;
3. Инфрақұрылымды, оның ішінде энергетиканы дамыту;
4. Аймақтық Инновациялық жүйені (АИЖ) дамыту;
5. Қызмет көрсету және сауда секторын дамыту, туристік инфрақұрылым мен туризмді дамыту;
6. Шағын бизнесті дамыту.

Бүгінгі күнде шаһар тұрғындары өңірді жаңартып, жақсартатын маңызды мәселелерге барынша үлес қосуды парыз санап келеді. Олар ұлтаралық татулық пен бірлікті қастерлеп, Елбасының саясатын қолдауда. Оны дамудың дара бағытының, елдің кемел келешегінің негізі деп біледі. Алдағы уақытта жүзеге асатын осындай орасан зор істер Қапшағайдың өркендеуіне тың серпін беретіні анық ескеру керек.