АҒЫЛШЫН ТІЛІН ҚАШЫҚТЫҚТАН ОҚЫТУ – ЗАМАН ТАЛАБЫ

 «Сәтбаев қаласы №1 мектеп-гимназиясы» КММ
ағылшын пәні мұғалімі
Кожахметова Айгерим Абдимараловна

В статье рассказывается об эффективности дистанционного обучения английскому языку. В ходе занятий есть возможность систематического и интересного проведения с использованием различных образовательных платформ. В ходе дистанционного обучения мы можем активизировать разговор с иностранным гражданином, общаясь напрямую, что поможет улучшить разговорную речь ученика. Большой поток информации можно получить через интернет ресурсы. Учитель и ученик могут добиться больших успехов во взаимодействии. Владение английским языком – это освоение мировой науки. Поэтому важно повысить интерес и мотивацию учащихся к овладению языком.

The article describes the effectiveness of distance learning in English. During classes, there is an opportunity for systematic and interesting conduct using various educational platforms. During distance learning, we can activate the conversation with a foreign citizen by communicating directly, which will help improve the student’s conversational skills. A large flow of information can be obtained through Internet resources. Teacher and student can achieve great success in interaction. Knowledge of English is the development of world science. Therefore, it is important to increase the interest and motivation of students to master the language.

Ағылышын тілі, қашықтықтан оқыту, тиімді, интернет, технология.

Английский язык, дистанционное обучение, эффективное, интернет, технологии.

English language, distance learning, effective, internet, technology.

Тіл – халықпен бірге өмір сүріп дамиды. Елбасымыз Н.Ә.Назарбаев: «Әрбір Қазақстандық үш тілді жетік меңгеруі керек. Болшақта ағылшын тілін білетін тұрғындар саны біршама көбеюі керек» – деп айтқан еді [1]. Мектеп табалдырығынан бастап жоғарғы оқу орындарында ағылшын тілін үйрету айрықша мәртебеге ие. Ағылшын тілінің Қазақстандағы рөлінің арта түсуі қазақ тілінің мемлекеттік мәртебесін іске асыру мәселесін маңызды ете түсуде. Тіл үйренудің ешқандай зияны жоқ, керісінше пайдасы ұшан-теңіз. Туған тіліңді білуге тиісті емессің, міндеттісің дер едім. Ал басқа мемлекеттің алдында өз еліңнің дәрежесінің биік екенін мойындату үшін, жеті тілді жетік меңгеру артық етпейді.

Қазіргі заманғы компьютерлік және ақпараттық технологиялар саласындағы ғылыми-техникалық прогресс біздің күнделікті өмірімізге көптеген жаңа ұғымдарды енгізді, олар туралы біз жақында мүлдем түсінбедік, өйткені олар бұрын болмаған. Интернеттің пайда болуы білім беру процесін ұйымдастыруға жаңа көзқараспен қарауға мүмкіндік берді, өйткені ағылшын тілін қашықтықтан, яғни мұғаліммен тікелей байланыссыз үйренудің жаңа мүмкіндігі пайда болды. Қазіргі заманғы ақпараттық технологиялар әртүрлі пәндерді оқу процесін едәуір жеңілдетті, электронды сөздіктер, энциклопедиялар, анықтамалардың барлық түрлері оқушыларға көмекке келді, бұл қажетті ақпаратты іздеу уақытын едәуір қысқартты. Қазіргі уақытта дәрістер мен дәстүрлі тілдік курстарға қатысудан бас тартуға және ағылшын тілін қашықтықтан, яғни үйде немесе кеңседе сәтті оқуға мүмкіндік туды Скайпта ағылшын тілін қашықтықтан оқыту білім алушыны оқу орнына баруға уақыт жұмсау, сабаққа өзінің жұмыс кестесі мен жеке жоспарларын бейімдеу қажеттігінен құтқарады. Мұндай сабақтардың мәні мұғалім мен оқушы тікелей байланысқа түспейді, бір-бірімен жақын емес және ағылшын тілін оқыту процесі бейнеконференция арқылы байланыс арқылы қашықтықтан жүреді. Оқу материалдарымен алмасу электрондық түрде жүргізіледі, бұл оқушыға тиісті оқу әдебиетін санаулы секунд ішінде беруге мүмкіндік береді. Сабақтарда ең жаңа әдеби көздер, соңғы мерзімді басылымдар мен әдістемелік материалдар қолданылады.

Ағылшын тілін қашықтықтан оқыту қарқынды дамып келеді, біртіндеп бүкіл әлемде күндізгі білім беруді ығыстырады және тілдік білім беру жүйесінде барған сайын берік ұстанымдарға ие. Әртүрлі дереккөздердің деректері бойынша ағылшын тілін қашықтықтан, яғни күндізгі оқу орындарына бармай-ақ үйренуді таңдаған адамдардың үлесі жыл сайын 30-40% -ға өседі. Мұның бәріне бүкіл әлемде Интернеттің қол жетімділігі және оны білім беру қызметі аясында кеңінен қолдану арқылы қол жеткізіледі. Нақты уақыт режимінде өткізілетін онлайн сабақтар әлемнің жетекші елдерінде кеңінен сұранысқа ие, көптеген танымал университеттер осындай қашықтықтан сабақтар өткізіп келеді. Қазіргі уақытта қашықтықтан оқыту өзінің маңыздылығы мен қажеттілігін дәлелдеді. Білім беру қоғамдастығында қашықтықтан оқытудың оқушыларды оқытуды жүзеге асырумен байланысты жақсы перспективалары бар екендігін көрсетті [1,1].

Ағылшын тілін оқытудың жаңа әдісіне көшудің пайдасы айқын:

1. Ағылшын тілін қашықтықтан оқыту әдістемесін пайдалану түрлі курстардың оқушылары мен тыңдаушыларының санына шектеу қоймайды, өйткені оқу үй-жайларын пайдалану және тиісті жабдықтау қажеттілігі болмайды.
2. Ағылшын тілін қашықтықтан оқыту әлемнің кез келген елінен келген жоғары білікті оқытушылармен ынтымақтастық мүмкіндігін білдіреді және осылайша оқытушылардың тұрғылықты жеріне және негізгі жұмысына қарамастан педагогикалық құрамды жұмысқа тартуға мүмкіндік береді.
3. Ағылшын тілін нақты уақыт режимінде қашықтықтан оқыту жабдыққа (проекторларға, камераларға және т. б.), үй-жайларды жалға алуға және т. б. шығындардың болмауы есебінен оқуға қаражатты едәуір үнемдеуге мүмкіндік береді.
4. Заманауи прогрессивті білім беру әдістерін қолдану тиісті оқу орнының жалпы беделін арттырады [2,12]

Оқушылардың көзқарасы бойынша ағылшын тілін қашықтықтан үйрену келесі маңызды мәселелердің арқасында тиімді:

1. Ағылшын тілін қашықтықтан оқыту кезінде барлық ресейлік және шетелдік оқу орындарында үнемі жұмыс істейтін кәсіби оқытушылармен жұмыс істеуге нақты мүмкіндік бар.
2. Жеке қашықтықтан оқыту сабақтарын оқушының өткен материалды есте сақтау, нақтылау немесе жаңарту қажеттілігі туындаған кез келген уақытта жазуға және ойнатуға болады.
3. Бейнеконференциялар жүргізу және барлық оқу-әдістемелік материалдарды электронды түрде беру арқылы ағылшын тілін қашықтықтан оқытуды ұйымдастыру кезінде өте қымбат оқулықтар мен оқу құралдарын сатып алудың қажеті жоқ. Барлық талап етілетін оқу-әдістемелік әдебиеттер жалпыға қолжетімді электрондық базада сақталады, оған оқушылар кез келген уақытта қол жеткізе алады.
4. Тағы бір артықшылығы – ағылшын тілін қашықтықтан оқыту кезінде жеке тапсырмаларды орындау Әр оқушының өз бетінше жасалады, сондықтан кез-келген мұғалімнің мұндай тесттерді бағалауы объективті болады.

Ағылшын тілін қашықтықтан оқыту оқушыларға да, оқытушыларға да ыңғайлы, өйткені ол келесі принциптерге негізделген:

1. Оқу процесін ұйымдастырудың еркін кестесі, бір аудиториядан екіншісіне өту немесе әртүрлі оқу орындары арасында көшу қажеттілігінің болмауы.
2. Заманауи білім беру технологияларын, мультимедиялық сүйемелдеулерді еркін пайдалану, оларды техникалық себептер бойынша аудиторияларда жұмыс істеу кезінде қолдану әрдайым мүмкін емес.
3. Бейнеконференция арқылы оқытушы мен оқушы арасындағы еркін байланыс. Сондай — ақ, ағылшын тілін онлайн режимінде қашықтықтан оқыту кезінде, яғни нақты уақыт режимінде, байланыс арнасын қазіргі уақытта жұмыс істеу үшін қажет арнаға ауыстыру әрқашан мүмкін болатындығын атап өткен жөн, бұл студенттерге қажет болған жағдайда тікелей эфирде сұрақтар қоюға, ал мұғалімдерге тиісті түсініктемелер мен жауаптар беруге мүмкіндік береді.табиғи түрде пайда болатын сұрақтар [2,16].

Жоғарыда айтылғандарға сүйене отырып, жақында кәсіби мұғалімдермен ағылшын тілін қашықтықтан оқыту біздің елімізде мүмкін болып, сәтті жүзеге асырылғанын атап өткім келеді. Шағын қалалардың тұрғындарының көпшілігінде ағылшын тілін қашықтықтан үйренуге бұрын қол жетімді емес мүмкіндік, бірақ сонымен бірге ағылшын тілінде сөйлейтіндермен тікелей жұмыс істеу, оларды табу әдетте қиын. Осы заманауи әдістеме бойынша жұмыс істейтін курстар мен репетиторлардың кең таңдауы әрбір жеке білім алушы алдына қоятын нақты міндеттерге сүйене отырып, ағылшын тілін қашықтықтан оқытудың оңтайлы бағдарламасын таңдауға мүмкіндік береді.

Педагогикалық әдебиеттерге сәйкес қашықтықтан оқыту дегеніміз – білім беру орталығынан қашықтықта тұратын студенттердің оқу-танымдық іс-әрекетін мақсатты және әдістемелік тұрғыдан ұйымдастырылған басқару технологиясы [1,2].

Қашықтан оқытуды ұйымдастырудың 3 түрлі формасы бар: онлайн (синхрондық) және оффлайн (асинхрондық), және кең таралған үшінші түрі вебинар. Онлайн режимдегі оқыту дегеніміз – интернет ресурстарының көмегімен ағымдағы уақытта белгілі бір қашықтықта мұғалім экранын көру арқылы оқытуды ұйымдастыру формасы. Оффлайн режимдегі оқыту дегеніміз – интернет ресурстарының көмегімен (электрондық пошта) мұғалім мен оқушы арасындағы ақпарат алмасуды қамтасыз етуге мүмкіндік беретін оқытудың формасы. Вебинар дегеніміз – интернет желілерінің көмегімен семинарлар мен тренинтер өткізу формасы [3].

Шет тілін үйретудің мақсаты – оқушылардың сөйлеу мүмкіндіктері мен қажеттіліктерін ескере отырып, шет тілінде сөйлеу дағдыларын қалыптастыру. Оқушыларға олардың білімі мен дағдыларын практикалық қолдануды көрсету маңызды. Сондай-ақ, сабақты әртараптандыру қажет, егер оқушы қандай да бір себептермен сабақта болмаса, ол тақырыпты өз бетінше зерттей алады, ұсынылған сынақтарды жасай алады немесе Skype (Skype) арқылы мұғаліммен тапсырмаларды орындаудағы немесе сабақтың тақырыбын түсінудегі қиындықтарды талқылай алады. Қашықтықтан оқытудың көмегімен білім алушы ағылшын тілін оқыту нысанын өзі таңдайды. Ағылшын тілін үйренуге деген ынтаны қалыптастыру маңызды аспект болып табылады. Коммуникативті жүйелік-белсенділік тәсілі осы мақсатқа жетудің жетекші құралы болып табылады. Ол шет тілін меңгерудің барлық аспектілерін, аспектілері мен операцияларын оның барлық функциялары кешенінде толық және теңгерімді қамтуды қамтамасыз етеді, ақпаратпен жұмыс істеу, ақпаратты таба алатын және ала алатын, өмір кеңістігінде өздігінен жүре алатын шығармашылық тұлғаны дамыту дағдыларын қалыптастыру маңызды болып табылады. Адам сөйлеу әрекеті арқылы басқалардың мінез-құлқына, ойлары мен сезімдеріне әсер ету үшін сөйлейді. Сонымен, сіз қарым – қатынасты студенттерді әр түрлі іс-шараларға тарту арқылы, тілдік материалды жүйелеу негізінде нақты өмірлік қарым-қатынас жағдайларын модельдеу арқылы үйрете аласыз, бұл бізге жүйелі және белсенді көзқарас береді.

Шет тілі, атап айтқанда ағылшын тілі қазіргі уақытта интернетте белсенді түрде оқытылатын мектеп пәндеріне жатады. Көптеген курстар, онлайн-мектептер кез-келген уақытта кез-келген форматта білім алуға, ана тілімен сөйлесуге мүмкіндік береді.

Жалпы білім беру мекемесі барлық оқушыларға ағылшын тілін үйренуге мүмкіндік беруде. Педагогикалық қоғамдастықтар мен мектеп чаттарында эмоциялар «қайнап» жатқанда, мұғалімдер үшін оңай міндет болған жоқ: «онлайн» бола алатындарды және бұл мүмкіндігі жоқ адамдарды ескере отырып, сабақты неғұрлым ауқымды және ақпараттандыратын ету. Менің алдымда ағылшын тілі мұғалімі сияқты сұрақтар туындады:

— Бастауыш сынып балаларына оқытуды қалай ұйымдастыруға болады?

— Орта буын балаларын оқытуды қалай ұйымдастыруға болады?

— Ата-аналардың иығына түсініктеме бермей, материалды қалай ұсынуға болады?

Егер орта мектеп оқушылары өз бетінше, ата-аналарының көмегінсіз «онлайн» сабақтарға кірісе алатын болса, онда бастауыш сынып оқушылары бұл қиындықты бастан кешіреді. Сондықтан оқыту барлық аспектілерді ескере отырып, сараланған түрде жүргізілуде.

Қорыта келгенде, болашақ жастарымыз өз тілін ардақтай отырып, шет тілін де жоғары деңгейде білуі – заман талабы. Ал бұл талап орындалса, еліміз көркейіп, биік белестерді бағындырары анық. Қашықтықтан білім беру оқушыларға дәстүрлі емес ақпарат көздеріне қол жеткізуге мүмкіндік береді, өзіндік жұмыстың тиімділігін арттырады, шығармашылыққа, әртүрлі кәсіби дағдыларды игеруге және шоғырландыруға мүлдем жаңа мүмкіндіктер береді, ал мұғалімдерге құбылыстар мен процестерді тұжырымдамалық және шығармашылық модельдеуді қолдана отырып, оқытудың түбегейлі жаңа формалары мен әдістерін жүзеге асыруға мүмкіндік береді деп айта аламын.

Қашықтықтан оқыту оқушылар мен ата-аналар үшін де, мұғалімдер үшін де үлкен жұмыс екенін атап өткен жөн. «Дистанцияның» артықшылықтарының арасында білім алушылар үйде оқиды, тапсырмаларды ыңғайлы қарқынмен орындайды, әртүрлі білім беру платформаларының көмегімен білімдерін кеңейтеді.

Пайдаланылған әдебиеттер тізімі:

1. Каркабаева П. Қашықтан оқытудың тиімділігі/ http://edunews.kz/mainnews/2092-ashytanoytudy-timdlg.html
2. Зайченко Т.П. Основы дистанционного обучения: Теоретико-практический базис: Учебное пособие. — СПб.: Изд-во РГПУ им. А.И. Герцена, 2004. — 167 с.
3. Теория и практика дистанционного обучения: Учеб. пособие для студ. высш. пед. учебн. заведений / Е. С. Полат, М. Ю. Бухаркина, М. В. Моисеева; Под ред. Е. С. Полат // М.: Издательский центр «Академия», 2004.