Білім айнасы газеті Республикалық газет 
«Жамбыл облысы әкімдігінің жұмыспен
қамтуды үйлестіру және әлеуметтік бағдарламалар
басқармасының Жамбыл облыстық мүгедек
балаларды оңалту және бейімдеу орталығы»
коммуналдық мемлекеттік мекемесі
филиалының педагог-психологы
Абралиева Айнура Ералиевна
Барлығымызға белгілі мидың екі жарты шары бар. Оң жарты шары эмоционалды, музыка, бейнелі, ал сол жақ логикалық, ақпаратты өңдеу, алдын-ала жоспарлау және де сөйлеу қызметтеріне жауап береді. Әр ми жартышарларының өзінің атқаратын қызметтері бола тұра кейбір үдерістерде екі жарты шарының бірігіп жұмыс істелуін қажет етеді.
Нейропсихология – мидың зақымданған функцияларының қайта құруға бағытталған арнайы психологиялық әдістердің комплексі, яғни жиынтығы. Нейропсихология түзетулер ерте жастағы балалар мен жасөспірім жасқа дейінгі балаларға арналған. Әсіресе, дизонтогенез, аутизм, ЗПР, ақыл-ойы тежелген, невротикалық, психосоматикалық бұзылулар, стресстік жағдайларда қолдануға болады.
Нейропсихология бағытының авторы – А.Р.Лурия – профессор, психолог, педагогика және медицина ғылымдарының докторы, невропатолог. 1940ж. психикалық процестердің механизмдерін зерттей келе психологиядағы жаңа бағыт – Нейропсихология негізін қалады.
Нейропсихология – психология мен медицина ғылымдарының ұштасуында пайда болған психология ғылымының саласы болып табылады. Лурия жоғары психикалық қызметтер деп психикалық іс-әрекеттің күрделі формаларын көрсетеді.
Нейропсихология түзету әдістерін кімдерге қолдануға болады?
-Логопед-дефектолог – сөйлеу жүйесі бұзылған жағдайда.
-Педаог-психолог — үйретуде, оқуда қиындық туған жағдайда.
-Клиникалық мамандар-психикалық бұзылыстар болған жағдайда.
-Тәрбиешілер-ерте жаста ми механизмдерінің түсіну кезінде.
Нейропсихология түзету әдістерін осы жаттығулардың көмегімен балаға қолдануға болады. Бұл ойындардың түрлері баланың логикалық ойлауын, психикалық процесстерін(зейін, қабылдау, ойлау, есте сақтау, қиял), кеңістікті бағдарлауын, эмоционалдық ерік-күшін дамытуға болады.
-екі қолмен жазып, сызу
-саусақ жаттығулары
-заттардың көмегімен нұсқауды орындау.
-тақпақ, сөздер айтқызып қимылдар жасау.
-кинезиологиялық жаттығулар.
Кинезиология дегеніміз не?
Кинезиология ұғымы – гр.кинезис-қимыл, логос-ілім дегенді білдіреді. Кинезиология – қимыл жасағандағы бұлшықеттің әрекеті, яғни психологиялық тұрғыда оның ауқымы кең – озіміздің ойымыз, сезіміміз, бұлшықеттеріміздің іс-әрекеті.
1960ж.Д.Гудхард алғаш кинезиологияны емдік шара ретінде енгізген.
Кинезиология ми функциялары мен дене қимылдарының байланысы. Қимылдардың оңайлығы, баланың жасай алуы дененің терең нейрофизиологиясында жатыр. Белгілі бір физикалық жаттығулардың көмегімен ми мен дене интеграцияланып екі ми жарты шарының жұмысы теңесетіні ғылыми дәлелденген. Кинезиология – әрқашан жедел әсер етпейді, кейде біртіндеп өзгереді, сөйлеу мен қозғалыстар жақсарады және ақыл-ой белсенділігі арта түседі.
Психологтар адамның қозғалысы және оның қимылдары сөзден гөрі ол туралы көбірек мәлімет бере алатынын айтады. Дене тілі эмоциялардан, физикалық көңіл-күйден және көңіл-күйден әсер етеді. Кейбір қозғалыстар екі жарты шардан тұратын мидың дамуына жол ашады, өзара әрекеттеседі. Мидың оң және сол жақ бөліктерінің үйлесімді дамуы интеллектің жоғары деңгейіне ықпал етеді. Мұнда да Кинезиология құтқаруға келеді. Мектеп жасына дейінгі балаларға арналған жаттығулар балалардың психикалық дамуына және олардың таланттары мен қабілеттерін ашуға ықпал етеді. Қолдар мен саусақтардың арнайы жаттығу жүйесі жарты шаралардың жұмыс істеу ерекшеліктерін (сол, логикалық, символдық, оң гуманитарлық, бейнелі) ескереді.Өз жұмысында кинезиология жаттығуларын жүргізетін тәрбиешілер, түзету жұмыстары қол қозғалыстарынан ойлауды дамытуға бағытталғанын есте ұстау керек. Манжа ойындарынан басқа, мұғалімдер тыныс алу жаттығуларын, қозғалысты және бұлшық еттің созылуын қолданады. Интенсивті жүктеме кезінде жүйке жүйесі жақсарады, интеллект пен когнитивтік қабілеттер дамиды. Бұл кинезиологиямен белгіленеді. Мектепке дейінгі тәрбиешілерге арналған жаттығулар мұғалімдерден барлық әдістерді білуді және оларды балалардың ақыл-ойына жеткізе білуді талап етеді, өйткені дұрыс жаттығу адам ағзасындағы қарқынды өзгерістерге ықпал етеді.
Нейропсихология ойындары мен Кинезиология жаттығуларды біріктіріп кез келген ыңғайлы уақытта қолдануға болады. Бұл ойын-жаттығулар комплексін тек балалар емес үлкендермен де өткізген қызықты, тиімді, пайдалы.
