Информатиканы оқытудағы ақпараттық технологиялар

Кунаров А.
С.Сейфуллин атындағы  №52 ЖББМ
Қосымша білім беру педагогы

Информатика мұғалімі – ХХІ ғасырдың мамандығы. Қазіргі балалар ерте жастан бастап компьютермен өскенімен, олар информатика негіздерінің не екенін түсіне бермейді. Олар компьютердің не екенін мектеп қабырғасына келгенде ғана толық түсіне бастайды. Өзім жұмыс атқарып жатқан білім ордасында  5- 6-8 сынып оқушыларыдан құралған  «Графика әлеміне саяхат», «Жас информатик», «Қызықты информатика» сияқты үйірмелерді ұйымдастырып, оқушылармен информатика пәні бойынша қосымша білім беру сабақтарын  өткіземін.

Ақпараттық технологиялар — адамдар ақпаратты өңдеу үшін қолданатын әдістер мен құрылғылардың жиынтығы. Оқытудың жаңа құралдарын инновациялық іздеу маған сабақтарда белсенділік, топтық, ойын, рөлдік, тәжірибеге бағытталған, проблемалық, рефлексивті және басқа оқыту әдістері қажет екенін түсінуге әкеледі.

Қажетті әдісті таңдау мәселесі әрдайым мұғалімнің алдында туындайды. Бірақ жаңа жағдайда оқу процесін, мұғалім мен оқушы арасындағы қарым-қатынасты жаңаша ұйымдастыруға мүмкіндік беретін жаңа (немесе ұмытылған болуы мүмкін) әдістер қажет. Іс-әрекеттің пәндік мазмұны және мұғалім мен оқушының іс-әрекетінің тиісті әдістері мен құралдарын таңдау ерекше маңызды. Сыныптарда әртүрлі зияткерлік, психофизикалық және әлеуметтік мүмкіндіктері бар балалар оқиды. Сондықтан мұғалімге әр оқушы үшін сабақтың мотивациясын табу өте маңызды.

Мен өзімнің педагогикалық тәжірибемде көптеген педагогикалық технологияларды, соның ішінде заманауи технологияларды қолданамын. Кез-келген сабақ бірнеше технологияларды біріктіруді қамтиды. Қазіргі уақытта біз бұл процесті интеграция деп атаймыз. Сабақта педагогикалық технологияларды да, пәндік салаларды да біріктіруге болады.

Информатиканы оқытудағы ақпараттық технологиялар — бұл қазіргі заманғы оқыту технологияларының ақпараттық технологияларға, ақпарат көзі мен жұмыс құралына, сабақтың тиімділігі мен білім берудің жаңа сапасына қарсы тұруы. Әдістемелік әдебиеттерде «Ақпараттық технологиялар» терминінің алдында «жаңа» анықтамасы бекер емес. Білім берудегі жаңалық – бұл заманауи білім беру процесінің элементі ғана емес, сонымен қатар ертеңгі күннің талабы. Мұғалімге «озық» оқушылардан артта қалуға болмайды; дербес компьютердің айналасындағы ілеспе компоненттер үнемі жетілдіріліп, жаңалары пайда болады – олар мұғалімдердің өздігінен білім алуына ғана емес, сонымен бірге оқу процесін жетілдіруге және информатиканы оқытудың тиімділігін арттыруға үлкен мүмкіндіктер береді. Бірақ, кез-келген бизнес сияқты, әрқашан шара болуы керек: сабақты тек ойын-сауық түріне айналдырмаңыз. Көп нәрсе мұғалімнің өзіне – оның құзыреттілігіне, кәсібилігіне, шығармашылық әлеуетіне байланысты.

Мен өзімнің педагогикалық тәжірибемде зерттеу-сабақ элементтерін өткізуге тырысамын, онда балалар ақыл-ой белсенділігін белсендіреді, мәнін таңдауға, талдауға, қорытынды жасауға үйренеді. Жоғарыда аталған барлық технологиялар информатика сабақтарында ең өзекті болып табылады.

Электрондық оқу құралдары мұғалімге сабаққа дайындалу уақытын қысқартуға; оқытудың жаңа әдістері мен формаларын таңдауға мүмкіндік береді. Мен сабақтарда электрондық оқулықтарды, презентацияларды, анимацияларды, бейнефрагменттерді, электрондық тестілерді, интерактивті компьютерлік модельдерді, интерактивті тақтаны қолданамын.

Бағдарламалық өнімдерді қолдана отырып, сабақтарға презентациялар жасау ыңғайлы. Сабақта презентация өзіндік тірек реферат болып табылады, сонымен қатар тақтаны ауыстырады. Слайдтарда сіз анықтамаларды ғана емес, сонымен қатар диаграммаларды, сабақ материалына иллюстрацияларды, өзіндік жұмыстарға арналған тапсырмаларды, оқушылардың фронтальды сауалнамасына арналған сұрақтарды орналастыра аласыз. Презентацияларды компьютерде жеке жұмыс жасау үшін пайдалануға болады (қайталау, жазбаша сауалнама, тестілеу).

Ақпараттық технологиялар интернет ресурстарын пайдалануды қамтиды. Ғаламдық желіге қосылу және электрондық поштаның жұмысын, іздеу жүйелерінің мүмкіндіктерін және т.б. көрсету мүмкіндігі бар.

Бүгінгі күннің қазіргі жағдайында информатика сабақтарында оқушылардың танымдық іс-әрекетін ұйымдастыру мәселесі өзектілігін жоғалтпады, бірақ заманауи көрініске ие болды. Мектеп өз оқушыларына ресми түрде жоғары білім деңгейіне жетуге көмектесіп қана қоймай, ең бастысы, олардың үздіксіз білім алуына және өздігінен білім алуына жағдай жасауы керек, яғни білімге деген шұғыл қажеттіліктерді қанағаттандыруы керек. Жаңа білім беру қажеттіліктерін қалыптастыру және оларды жан-жақты қанағаттандыру үшін жағдай жасау қажет. Мектеп әмбебап білімнің, іскерліктің, дағдылардың тұтас жүйесін, сондай-ақ оқушылардың өзіндік қызметі мен жеке жауапкершілігінің тәжірибесін, яғни білім беру мазмұнының қазіргі заманғы сапасын айқындайтын түйінді құзыреттерді қалыптастыруы тиіс. Демек, білім берудің жүзеге асырылатын мазмұнына, оқу процесін ұйымдастыру нысанына және қолданылатын педагогикалық технологияларға тиісті өзгерістер енгізу қажет.

Мұғалім мен оқушының ынтымақтастығы, олардың белсенділігі, шығармашылығы, заманауи педагогикалық және ақпараттық технологиялардың үйлесімі жан-жақты дамыған адамды тәрбиелеуге мүмкіндік береді.