БАЛАБАҚШАДА ИНТЕРАКТИВТІ ТАҚТАНЫ ҚОЛДАНУДЫҢ ӨЗЕКТІЛІГІ

Сарманова Калдыгул Мокамадияровна
№36 «Балапан» балабақшасы,
Астана қаласы 
Қазіргі уақытта еліміздегі балабақшалар білім беру мен тәрбиелеу жұмыстарына инновациялық технологияларды енгізуде. Кез-келген инновация-бұл дамушы ортаның сапалы өзгеруіне әкелетін жаңа, бұрындары  қолданыста болмаған компонентті құру және қосу. Әр технологияның жеке сипатқа ие екендігіне сүйене отырып, менде оларды қолданудың өзіндік жүйесі бар, соның арқасында балалармен өткізілетін ұйымдастырылған ойын іс-әрекеті, жеке жұмыстар өте қызықты әрі нәтижелі өтеді. Балабақша өмірінің ажырамас бөлігі болып табылатын денсаулық сақтау технологияларын қолданбау мүмкін емес. Ұйымдастырылған ойын іс-әрекетінде бала бойында түрлі дағдыларды ашу үшін  мен релаксация, саусақ жаттығуы, көз жаттығуы,  тыныс алу жаттығуы мен ертегі терапиясын қолданамын. Бұл жаттығуларды көрнекі түрде сүйемелдеген кезде ғана балалар қызықты қабылдайды. Сондықтан мен өз жұмысымда денсаулық сақтау технологияларын АКТ-мен біріктіремін. Компьютер экранында, интерактивті тақтада әртүрлі презентацияларды, бейнелерді, мультфильмдерді ойын түрінде көрсету балалардың шексіз қызығушылығын тудырады: қозғалыс, дыбыс, мультфильм ұзақ уақыт бойы олардың назарын аударады. АКТ-мен жұмыс істеу барысында ерекше жұмыс түрлерін қолдану, өмірлік жағдайларды модельдеуге мүмкіндік береді. Интерактивті тақтанның түрлі құралдарының мүмкіндіктерін қолдану, әр тапсырмаға ерекшелік береді, әр баланың ұйымдастырылған ойын іс-әрекетіне деген қызығушылығын арттырады, оларға қажетті эмоционалды түс береді. Қазіргі уақытта көптеген балалар суық тиюге жиі шалдығады. Сондықтан тыныс алу жаттығуларын қолдану өте маңызды және қажет деп санаймын, өйткені дұрыс тыныс алу жүректің, мидың және жүйке жүйесінің жұмысын ынталандырады, сонымен қатар дұрыс демалу, тыңыстауға көмектеседі. Тыныс алу жаттығуын тек оқу қызметінде ғана емес, сонымен қатар режимдік сәттерде де қолданамын, ұйқыдан ояту кезіндегі жаттығуларда кіріктіріліп, серуендеуде және таңертеңгілік жаттығуларда да элементтерін қосып жасатамын. Тыныс алу жаттығуларын қызықты анимациялық және қимылды ойындарды компьютерден немесе интереактивті экраннан барлық талап ережелерін сақтап көрсетіп отырамын. Баланың шығармашылық, коммуникативті дағдысын дамытуда мен ертегі терапиясын қолданамын, өйткені сүйікті ертегі кейіпкерлерімен жағдайаттарды сахналау, ойнау балаларды дамыту мен тәрбиелеуде жақсы нәтижелерге қол жеткізуге мүмкіндік береді. Ертегі терапиясын жүргізу кезінде мен театрлардың бірнеше түрін қолданамын: үстел үсті, флонелеграф, саусақ (саусақ ойындарын қолдану, питомниктерді, өлеңдерді үйрену). Қуыршақ театрларын театрландыру және қою үшін мен аудио ертегілерді қолданамын. Балалар ертегіні Балалар ертегіні тыңдағаннан кейін, олар осы ертегінің эпизодын сахналайды, бұл баланың шығармашылығына ықпал етеді. Ертегілермен жұмыс жасағанда мен жұмыстың бұл түрін мотив бойынша сурет салу сияқты қолданамын. Әр бала ертегіден ұнатқан кейіпкерінің суретін салып оны ноутбукта Microsoft Paint бағдарламасында бояап, жаңа өң береді, оның бойындағы қасиетін әңгімелеп береді. Бұл технологияларды қолданудағы ең маңызды нәрсе-баланы ойлауға, ойлануға, сұрақтарға жауап іздеуге, нәтижеге риза болуға үйрету. Күн тәртібінде инновациялық технологияларды қолдану менің тәрбиеленушілерімнің мінезін көркем етіп, әртүрлі, бір-біріне ұқсамайтын жеке тұлға етіп тәрбиеленуіне жол ашады.

Интерактивті тақта-бұл қазіргі балалардың бойында құнды мотивацияны қалыптастырудың құралы. Мектепке дейінгі білім беруде ақпараттық-коммуникациялық технологияларды (АКТ) қолдану барған сайын өзекті бола түсуде, өйткені ол мультимедиа құралдарымен көрнекі және есту қабылдау, зейін, есте сақтау, ауызша-логикалық ойлау сияқты балалардың әртүрлі психофизикалық функцияларын неғұрлым қолжетімді, тартымды және ойын түрінде дамытуға, сондай-ақ оқу процесінің шығармашылық құрамдас бөлігін күшейтуге мүмкіндік береді.
Біздің мектепке дейінгі білім беру мекемесінде Smart Voard интерактивті тақтасы, Smart Notebook бағдарламасы кез-келген тәрбиешіге білім беру процесін ұйымдастыруға мүмкіндік беретін әмбебап құрал. Бұл құрал балабақша тәрбиеленушілерінің білімге деген қызығушылығы, зейіннің зейіннің тұрақтылығы, ойлау операцияларының жылдамдығын арттырды. Интерактивті тақта көптеген демонстрациялық материалдарды біріктіреді, қағаз көрнекі құралдардың, кестелердің, репродукциялардың, аудио және бейне жабдықтардың үлкен көлемде ұсынып, ұсынылған танымдық материалдың мүмкіндіктерін едәуір кеңейтеді, баланың жаңа білімді игеруге деген ынтасын арттыруға мүмкіндік береді, материалды игеру тиімділігін арттырады, балаларды жақсы есте сақтау үшін ақпаратты қабылдау және өңдеу жылдамдығын арттырады. Интерактивті тақтаны білім беру процесінде дәстүрлі әдістермен бірге қолдану мектеп жасына дейінгі балаларды тәрбиелеудің тиімділігін едәуір жақсартады. Бұл ретте бағдарламалық материалды сапалы игеру, сенсорлық, танымдық, сөйлеуді дамыту, әлеуметтік-коммуникативтік даму, графикалық-моторлық дағдыларды, ұсақ моториканы және кеңістікте бағдарлауды дамыту орын алады. Интерактивті тақтаның арқасында балаларға ақпарат беру жылдамдығы артады, балалардың оны түсіну деңгейі жақсарады, бұл ойлаудың барлық түрлерінің дамуына ықпал етеді (тұжырымдама-пайымдау-қорытынды). Мультимедиялық технологияларды (графика, түс, дыбыс, бейнематериалдар) қолдана отырып, интерактивті тақтаны қолдану әртүрлі проблемалық жағдайлар мен орталарды модельдеуге мүмкіндік береді, балаға өзін сырттан көруге, ойын серіктестерінің әрекеттерін бақылауға мүмкіндік береді. Балалар виртуалды әлемге компьютермен бір-бірден енбестен жағдайды бағалауға дағдыланады. Балалардың интерактивті тақтаға алғаш көргенде-ақ қызығушылықтары айқын байқалды. Қолды ұстаған кезде экран элементтерінің өзгеруі өте әсерлі көрінеді. Балаларға саусақпен заттарды «жылжыту», геометриялық фигуралар жиынтығынан ойындарға әртүрлі заттар мен схемалар салу, маркерлермен жазу, тақтадан сүрту ұнайды. Электрондық интерактивті тақталардың көрнекілігі балалардың назарын аударуға және сақтауға мүмкіндік береді. Пікірталасты бастау үшін балаларға бір рет көрген сурет жеткілікті. Балабақшадағы әртүрлі іс-шаралар үшін қоршаған әлеммен таныстыру, математика негіздері, сөйлеуді дамыту, сауаттылыққа дайындықтың артықшылықтары атап өтілді.
Интерактивті тақтамен жұмыс жүргізілмеген ұйымдастырылған ойын іс-әрекетінде:
• Ұйымдастырылған іс-шаралар кезінде белсенділігі төмен;
• Танымдық әрекетке деген мотивациясы төмен, компьютерде жұмыс істеудің белгілі бір дағдылары дамымаған, ақпараттық ресурстарға қол жетімділігі тар, қызығушылық төмен болғаны байқалды, ал интерактивті тақтаның арқасында балалар:
• Пассивтіліктен белсенділікке ауысты;
• Ойлау үрдісі белсенді болды;
• Компьютерлік дағдылары қалыптасқан;
• Шығармашылық қиялы арта түсті.
Интерактивті тақта оқушыларға өз іс-әрекеттерінің нәтижесін көрнекі түрде ұсынуға, жұмыс процесіндегі жетістіктерді анықтауға, қателіктер жіберілген сәттерді түзетуге, яғни балалардың психикалық белсенділігін арттыруға мүмкіндік берді. Инновациялық технологиялар сонымен қатар тәрбиеленушілердің ата-аналарын білім беру процесіне тартады, бұл олардың балаларының қабілеттерін кеңінен ашуға, сондай-ақ олардың шығармашылық әлеуетін көруге ықпал етеді.
Интерактивті тақталар қарапайым тақталарға ұқсас, бірақ сонымен бірге олар балалармен үнемі байланыста бола отырып, өзі қалаған уақытында  пайдалануға көмектеседі. Интерактивті тақталар Learning құралдарын пайдалануды кеңейтуге көмектеседі, өйткені олар ақпаратты тыңдаушыларға стандартты құралдарға қарағанда тезірек жеткізеді. Интерактивті тақталар педагогке интернеттегі сурет немесе ауқымды кесте, мәтіндік файл немесе географиялық карта болсын, ұйымдастырылған ойын іс-әрекетінде иллюстрациялық материалдың мөлшерін көбейту арқылы материалды қабылдауды арттыруға мүмкіндік береді. Интерактивті тақта тәрбиешінің күн тәртібіндегі таптырмас серігі, оның сөздеріне керемет иланушы болады. Интерактивті тақталар материалды нақты аудиторияға, нақты тапсырмаларға бейімдей отырып, түсіндіру кезінде тікелей ұйымдастырылған ойын іс-әрекетінде қол жетімді әдістемелік материалға қарапайым және жылдам түзетулер жасауға мүмкіндік береді.
Балабақшада АКТ қолдану балалардың дағдыларын дамытуға мүмкіндік береді, қоршаған әлемнің ақпараттық ағындарын шарлау, игеру, ақпаратпен жұмыс істеудің практикалық тәсілдері, дағдыларды дамыту, қазіргі заманның көмегімен ақпарат алмасуға мүмкіндік беру сияқты техникалық құрал болып есептеліп қалмақ.

Пайдаланылған әдебиеттер:
1. Дульнев Г.М. Основы трудового обучения во вспомогательной школе.- М., 1969.
2. «Математика және физика» журналы №6 2009 ж.