Ысқақова Айнұр. Интеллектуалды ойын

Ысқақова Айнұр Жанболатқызы,
СҚО, Ақжар ауданы,
Айсары ауылы,
«Айсары негізгі мектебі» КММ
Химия, биология пәндерінің мұғалімі

Мақсаты: Тәуелсіз мемлекет болғалы еліміздің білім беру саласында көптеген өзгерістер болып жатыр. Әрбір сабақты оқушы ұғымына қолайлы етіп өткізу бүгінгі  күннің басты талабы.
Міндеттері: Биология пәні бойынша өтілген тақырыптарға қайталау жүргізе отырып, оқушылардың пәнге қызығуын арттыру, білімін тексеру, қабілетін дамыту мақсатында «Интеллектуалды ойын»  білім сайысын ұйымдастырдым.
 Сабақ барысы:
І. Ұйымдастыру кезеңі: амандасу, сайыстың кезеңдері мен таныстыру, әділ қазыларды сайлау.
ІІ. Үй тапсырмасы: Топтың атын, ұранын, топ басшысы, газеттерін қорғау биология пәніне байланысты.
ІІІ. Бәйге «Кім жылдам?»
  1топ

• құстарды зерттейтін ғылым? (орнитология)
• құстардың зәр шығару мүшесі (бүйрек)
• құстардың аталығы қалай аталады? (қораз)
• адам үшін қауіпті аурудың бірі (безгек ауруы)
• безгекпен ауырған адамның дене қызуы неше градуске дейін көтеріледі? (40градусқа дейін)
• жойылған немесе зақымданған мүшелер мен ұлпалардыңқалпына келуі не деп аталады? (регенерация)
• теңіз суында жүзіп жүретін ішекқуыстыларды не деп атайды? (медузалар)
• ақ сұлама жұмыртқадан дамып, не түзеді? (піллә)
• басаяқты ұлулардың бір өкілі (кальмар)
• бунақденелілерді зерттейтін ғылым(энтомология)

 2 топ

• адамның денесінде қанша сүйектен тұрады? (200 ден астам)
• ересек адамның омыртқа жотасы қанша жерден иіледі? (4 жерден)
• омыртқаның құрылысы қандай бөліктерден тұрады? (омыртқа өзегі, өсіндісі, омыртқа денесі)
• бас сүйектің ми сауыты қандай бөліктерден тұрады? (маңдай, төбе, шүйде, самай)
• аз қимылдайтын буындарды атаңыз? (омыртқа жотасы)
• қозғалмайтын сүйек (бас сүйектер, жамбас сүйектері)
• қозғалмалы байланыс (тізе, шынтақ, саусақ)
• бүйректің салмағы неше грамм? (150 грам)
• нәруыздың тәуліктік мөлшері неше грамм? (100г)
• бауыр қандай без? (ең ірі без)

3 топ

• цитология нені зерттейді? (жасушаны)
• жасушаның құрамында шамамен қанша химиялық элементтер болады? (80-ге жуық)
• 1г көмірсудан неше кДж энергия бөлінеді? 17,6кДж
• ферменттер дегеніміз (барлық тірі ағзаларда болатын биологиялық катализатор рөлін атқаратын ерекше нйруыз)
• пластидтер неше топқа бөлінеді? (3)
• оларды атандар (лейкопластар, хлоропластар, хромопластар)
• митоз неше фазадан тұрады?(4)
• бір жасушалы және көпжасушалы ағзалардың жыныссыз көбеюінің тағы қандай түрі? (бүршіктену)
• Грегор Мендель қай жылы 20 шілдеде кедей шаруашылық отбасында дүниеге келді? (1822жылы)
• селекция дегеніміз (адамның іс-әрекетімен жүретін эволюция)

1. Полиглот «Тіл өнері»

• 1. қайталап атыңды,

      ән салып аламын
кез келген ұяға
жұмыртқа саламын (көкек, кукушка)

2. көк шалғынды аралайды

                     көк орманға қонады

                     қанаттарын қағады

                     көлден рақат табады (Аққу, лебедь)

3. топ басында ағаш үй,

                     терезесі тамаша үй

                     соны мекен етеді,

                     қыста алысқа кетеді (қараторғай, скворец)

1. Ғажайып ұяшықтар

 ихтиология: шеміршекті балықтардың тыныс алу мүшесі (желбезек)

гельминтология: грекше «гелминс» — құрт, ішекқұрт, логос- білім д.а

вирусология: тұмау адам өміріне қауіпті ауру қай жылы тұмаудың үш толқыны барлық жер шарын қамытыды? (1918-1919 жылдары)

микология: жасушасының сыртында қатты қабығы, ішінде цитоплазма және не бар? (ядро, митохондрия, лизосома, рибосома, вакуоь бар)

цитология: жасуша құрылысын алғаш рет зерттеген ағылшын жаратылыс зерттеушісі ғалым (Р.Гук)

анатомия: адам қанқасы неше сүйектен тұрады? (200-ден астам)

1. Үй жұмысы (Шығармашылық) оқушылар өздері дайындағн тапсырмаларын қорғайды

VII. Логикалық есептер

1. Қайыңда 4 бұта бар. әр бұтада 4 алма өсіп тұр. Барлығы қанша алма алады? (Қайыңда алма өспейді)
2. Бала – аяғы жоқ 9, басы жоқ 6, ортан белі жоқ 8 балық ұстайды. Барлығы неше балық? (ешқандай балық ұстамады)
3. 9 бас, 22 аяқ, неше тауық неше ешкі? (2 ешкі, 7 тауық)
4. 5 адамға 5 алманы бөлу керек, әр адам 1 алманы алса, 1 алма кәрзеңкеде қалу үшін қалай бөлеміз? (1 адам 1 алманы кәрзеңкесімен қосып алды)
   VIII. «Сыр сандық»

Шартты мынадай өсімдіктермен жануарлар мен көкөніс, құстардың суреттері беріледі оларды жасырып мимика немесе қолдын көмегімен көрсетіп жауабын топтары табуы керек.
Қорытынды әділ қазылар алқасы әр топтың ұпай сандарын есептейді. Қай топтың жинаған ұпайлары көп болса, сол топ жеңгені.