Менің отбасым (Ата-аналармен өткізілген тренинг)

Тренингтің міндеттері:                        

1) өз баласын түсіну мүмкіндіктерін кеңейту;

2) баламен өзара қатынасты жақсы түсіну;

3) баламен өзара әрекеттің жаңа дағдыларын меңгеру.

Балалармен бірге мейірімділікке, ұстамдылыққа тәрбиелеудің жолдарын көрсету. Бала тәрбиелеу сапасының жоғарылауына ықпал ету.

Қажетті құрал—жабдықтар: үлестірмелі қағаздар, А4 формат, қалам, доп және мақал-мәтелдер жазылған плакат, т.б.

Әдістері: пікір алмасу, сұрақ-жауап, тест, психологиялық жаттығулар.

Тренинг бағдарламасы:

1. «Танысу» жаттығуы.
2. Топқа бөлу.
3. Ой жинақтау. (Постер қорғау)
4. «Жанұя ойыны» сергіту жаттығуы.
5. Ситуациялық сұрақтар.
6. Бейнеролик «Балалар»
7. Сауалнама «Сіз қандай ата-анасыз?»
8. «Ашық айтсам..» анкетасы.
9. Қорытынды.

Тренинг жүрісі:

Кіріспе сөз:

— Сәлеметсіздер ме,  құрметті ата-аналар!

Бүгінгі біздің «Менің отбасым» атты тренинг-сабағымызға қош келдіңіздер! Ата-ананың тілегі – баласының жақсы адам болуы, еңбексүйгіштігі, оқу мен еңбектегі табыстары.

Баланы бастан бақпасаң,

         Жамандықтан қақпасаң,

         Қадірден жұрдай қасқа боп,

         Кешкенің өмір босқа тек, — дегендей, баланың ыстық-суығына күймейтін, жақсылығына сүйінбейтін ата-ана жоқ шығар. Бүгінгі  ұл – ертеңгі әке, ол әкеге қарап өседі. Бүгінгі қыз – ертеңгі ана, ол шешеге қарап өсіп, бой түзейді. Балаға білім, тәрбие беруде басты тұлға ұстаз болса, оны жалғастырушы, демеуші – ата-ана.

1. «Танысу» жаттығуы.

Ата-аналар шеңбер бойымен тұрып, әрқайсысы өз есіміңіз және балаңыздың есімін,    балаңыздың жағымды қылығын атаңыз.

Қандай  әсер алдыңыздар?

Не қиындық келтірді?

2. Топқа бөлу.

Ата-аналар түрлі түсті таңдайды. Түстер бойынша топ құрып, үстелдерге жайғасып отырыңыздар.

3. Ой жинақтау.

Үш топқа тақырып беріледі. Ата-аналар сол бойынша өз ойларын ортаға салады. Постер қорғайды.

1-топ. Баланың сапалы білім алуы үшін ата-ана тарапынан  жасалатын  жағдайлар.

2-топ. Балаларды теріс әрекеттері үшін жазалаудың түрлері.

3-топ. Бала үшін мұғалім мен ата ана арасында қандай байланыс болуы керек?

4-топ Ассосация: Жанұя

(доп беру арқылы ата-ана жауап береді)

 Қызықты сұрақтар:

1. Балаңыздың туған күні?
2. Тәрбиешісінің толық аты-жөні?
3. Балаңыз балабақшаға қай жылы барды?
4. Балаңыз қандай өлшемлі аяқкиім киеді?
5. Балаңыздың сүйікті асы қандай?
6. Балаңыз спорттың қандай түрін жақсы көреді?

7.Балаңыз қандай түсті жақсы көреді?

8. Балаңызды еркелетіп қандай сөздер айтасыз?
9. Балаңызға ашуланғанда, ең алдымен ауызыңызға қандай сөз түседі?
10. Балаңыздың ең жақын досы кім?

Ата-аналар ортаға шығып, берілген сұрақтарға тез жауап береді.

5. Ситуациялық сұрақтар. 

Ата-аналар үстел үстінен үлестірмелі қағаздарды бөліп алып, сұрақтарға жауап береді.

1. Балаңыздың өнері, қандай да бір іске қызығушылығы, бейімділігі байқалса, не істер едіңіз?
2. Баламен сөйлесе білу де үлкен өнер, 4-6 жастағы бала күніне көптеген сұрақтар қоятын көрінеді. Мысалы: түн неге қараңғы, күн қайда кетті, ұшақ қалай ұшады?…..деген сияқты таусылмайтын сауалдар көп. Сіздің балаңыз да сондай сауалдарды көп қоятын болса жауап беруге тырысасыз ба, әлде елеусіз қалдырасыз ба?
3. Сізге тәрбиешілер «Сіздің балаңыз басқа балаларды ұрады» деген бірнеше шағым айтылады. Тағы көрші ата-аналардан да «Біздің баланы ұрды» деген сөз естуге тура келеді дейік. Не істейсіз? Балаңызды қалай тәрбиелейсіз?
4. Кейбір ата-аналардың баласының әрбір іс-әрекетіне көңілі толмай: «Сен сала алмайсың, сен істей алмайсың», — деп айтып жататынын байқаймыз. Бала іс-әрекетіне теріс баға беруге қалай қарайсыз?
5. Балаңыз балабақшаға барғысы келмесе не істейсіз?
6. Балаңыз күнде бірінші сабаққа кешігіп келеді. Қалай жөнге келтіресіз?
7. Балаңыз балабақшадағы бір мұғаліммен тіл табыса алмай жүр. Балаңызға қандай кеңес бересіз?
8. Сіздің балаңыз топтағы балалармен жиі тіл табыса алмай жатса, балаңызға қандай кеңес бересіз?
9. Балаңыздың сабағы, тәртібі жайлы білгіңіз келіп, балабақшаға келіп тұрасыз. Тәрбиешісі сізді қатулы қабақ, ашулы күймен қарсы алды. Сіздің әрекетіңіз?
10. Биыл сіздің балаңыздың достарының бәрінде планшет бар, тек сіздің балаңызда жоқ. Күнде «әпер» деп мазаңызды алады, балабақшаға барғысы келмейді. Сіз жұмыссызсыз, не істейсіз?
11. Сіздің тұңғышыңызды атасы мен әжесі бауырына басқан. Сабағы қиындап кеткен соң, өздерің қадағалаңдар деп әкеп тастады. Ал балаңыз тәрбиеңізге көнер емес, не істейсіз?    

6. Сіз қандай ата-анасыз? 

Сауалнама

1. Кез-келген ісіңізді тастай салып, баламен айналыса аласыз ба?
2. Балаңыздың жасына қарамай, онымен ақылдаса аласыз ба?
3. Балаңызбен қарым-қатынас барысында жасаған қателеріңізді мойындайсыз ба?
4. Өз қателігіңіз үшін балаңыздан кешірім сұрайсыз ба?
5. Балаңыздың ісі ашуландырған кезде, өзіңізді ұстап, ашуды жеңе аласыз ба?
6. Балаңыздың орнына өзіңізді қоя аласыз ба?
7. Бір сәтте сізге мейірімді адам деп сенуге болады ма?
8. Өзіңіздің басыңыздан өткен балалық шағыңыздан ескерілетін жағдай айтасыз ба?
9. Балаңыздың жүрегін жарақаттайтын сөздерді, сөйлем тіркестерін атамауға тырысасыз ба?
10. Балаңызға уәде беріп, жақсы мінез-құлқын ескере отырып, уәдеңізді орындайсыз ба?
11. Балаға қалаған ісін жасауға, өзін ұстауға кедергі жасамай бір күн еркіндік бересіз бе?
12. Басқа бала сіздің балаңызға дөрекілік көрсетсе, себепсіз ренжітсе көңіл аудармайсыз ба?
13. Балаңыздың көз жасы, дөрекі еркелеуі уақытша екенін білесіз, соған қарсы тұра аласыз ба? 

Жауабы:

1. Әрқашан жасаймын, келісемін — 3 ұпай
2. Кейде ғана келісемін — 2 ұпай
3. Келіспеймін — 1 ұпай

0-16 – Бала тәрбиесі — сіз үшін үлкен проблема. Бала тұлғасын дұрыс қалыптастыру үшін педагог немесе  психолог мамандардың көмегіне сүйеніңіз.

17-30 – Балаға қамқорлық жасау — бірінші кезектегі маңызды іс. Сіздің бойыңызда тәрбиелік қабілет бар, Тәжірибеде әрқашан бір қалыпты, бір бағыттағы мақсатпен әрекет етесіз. Кейде қатал, кейде мүлдем жұмсақсыз. Сізге жауапкершілікпен ойлану керек.

31-39 – Бала сіздің өміріңіз үшін ең құнды болғаны. Сіз балаңызды тек түсініп қана қоймай, әрі ойын тануға, сыйлы көзбен қарауға тырысасыз.

7. Бейнеролик «Балалар»

8.«Ашығын айтсам ».

Ата-аналарға төмендегідей бланкілер таратылып толтырылады.

Сабақтың жүргізілген күні————-

Менің тренинг барысында түйгенім———-

Бәрінен де маған мына жаттығу ұнады ————-

Жүргізушіге ұсыныс———

Маған ең пайдалы, құнды болған———-

Мен бұдан да ашық, шынайы болар едім,егер—————-

Маған ұнамағаны—————

Ең жақсы ұнағаны—————

Келесі тренингіде мен келесі жайттарды білгім келеді——————-

Тренинг жүргізуші сізге ұнады ма?—————

Тренинг жүргізушінің орнында мен болсам————-

Тренингті қорытындылау—————————

Қолы———————————— 

9. Қорытындылау. «Тілек шамы»

Мақсаты: тренинг туралы пікірлерін ортаға салу.

«Міне, қоштасатын да сәт жетті. Біз сіздермен жанұядағы ата-ана мен балалар арасындағы қарым-қатынастың түрлі жақтарын тануға, жан-жақты талқылауға тырыстық. Отбасы, ұшқан ұя – жылылықтың, жылулықтың мекені. «Отбасы» атауының мәніне терең үңілер болсақ, оттың да үлкен маңызы бар екенін сеземіз. Сондықтан оттың басы, ошағымыздың түтіні түзу болуы үшін «Тілек шамы» жаттығуын бір-бірімізге тілек айта отырып жүргізейік. Бір-бірімізге мына шамды бере отырып, бүгінгі кездесуден алған әсерлеріңізбен бөлісіп, тренинг барысында айта алмай қалған ойларыңыз болса барлығыңыз да осы жерде айтуларыңызды сұраймын.

Ата-аналардың, қатысушылардың тілектерімен бүгінгі жұмысты қорыту 

Қорытынды.

Ата-анаға көз қуаныш,

Алдына алған еркесі,

Көңіліне көп жұбаныш,

Гүлденіп ой-өлкесі,- деп Абай атамыз ата-ананың қуанышы, гүлденген үміт, арманы – тек перзент сүю, оны тәрбиелеу екендігін айтқысы келген екен. Ендеше, ата-аналар, қолымыздағы алтынымызды жақсылап тәрбиелейік және біз оларға үлгі болар бейне екенімізді ұмытпайық. Адам да өмір сияқты, күлмесе жайнап өспейді дейді. Сондықтан да мына жайттарды есімізге ұстайық: «Отбасында берілген тәрбие жігеріңді құм қылып, жерге қаратпасын десең, балаға кішкентайынан түзу тәрбие бер» — деп ата-бабамыз айтқандай, бала тәрбиесіне уақытыңда көңіл бөліп, еліміздің инабатты, адамгершілігі мол, білімді, саналы ұрпағын тәрбиелейік. Егер ата-ана   мен мектеп өзара тығыз байланыста болса, балаларға бірдей талап қойып отырса, тәуелсіз еліміздің ұл-қыздары жан-жақты дамыған  азамат болып шығары сөзсіз.

Жаукеева Айгерим Саматовна,

№5 «Балбөбек» балабақша тәрбиешісі,

Маңғыстау облысы, Мұнайлы ауданы