Білім айнасы газеті Республикалық газет 
Астана қ. 18 қыркүйек 2017 ж.
2017 жылдың 18 қыркүйегінде Қазақстан Республикасының Тұңғыш Президенті – Елбасы кітапханасында «Екі дағдарыс тарихы: Көші-қонның, білім мен дамудың, ырықсыз экстремизмді болдырмаудың өзара байланысы» атты өңірлік семинары өтті.
Іс-шара Халықаралық даму жөніндегі АҚШ агенттінің (USAID) «Абырой және құқық» атты жобасы аясында өтті. Оны Халықаралық көші-қон ұйымы, Елбасы кітапханасы, БҰҰ-ның даму жөніндегі бағдарламасы ЮНЕСКО-мен бірлесіп ұйымдастырды.
Аталмыш өңірлік семинардың мақсаты – радикализацияға қарсы шараларды іске асыру және күшейту саласындағы Қазақстан, Қырғызстан, Тәжікстан, Түркменстан, Өзбекстан елдері үкіметінің, қоғамдық және үкіметтік емес ұйымдарының әлеуетін күшейту, экстремизмнің білім мен даму арқылы алдын алу амалдарын талқылау. Семинар барысында мигранттардың осалдық факторларына, олардың ырықсыз экстремизм насихаты ықпалына түсу мүмкіндіктеріне айрықша көңіл бөлініп, Орталық Азия мигранттарына тән негізгі қасиеттерге талдау жасалады.
Семинардың алғашқы күнінде Елбасы кітапхасында Халықаралық көші-қон ұйымының (ХКҚҰ) «Мигранттардың осалдығы және Орталық Азиядағы ықпалдастықтың қажеттігі» атты жобасы талқыланды.
ХКҚҰ жобасының жалпы мақсаты – Орталық Азия мемлекеттері мен жалпылай аймақтың өзін сын-тегеурінге төтеп беруде қолдау. Мұндай қиындықтар жергілікті халықтың аталмыш аймаққа, оның шекарасының іші мен сыртына бағытталған көші-қонынан пайда болады.
Алғы сөзді Елбасы кітапханасы директорының орынбасары, саяси ғылымдардың кандидаты Тимур Шаймергенов сөйледі.
– Көпшілік көші-қонды трансшекаралық ауысулар статистикасының бірыңғай цифрлары ретінде, еңбек нарығының индексі мен заңнамалық бастамалар ретінде қабылдайды. Бүгінде біз әріптестерімізбен бірге көші-қонның адами келбетін көрсетсек дейміз. Сандар астарларында адамзат тағдырының бар екенін түсінген жөн, — деп Т. Шаймергенов сөз кезегін Орталық Азиядағы USAID өкілдігінің демократия және мемлекеттік басқару мәселелері жөніндегі бөлімінің аймақтық директоры Стефани Гарвиге берді.
– Күллі әлем азаматтарымен бірге біз ырықсыз экстремизмге қатысты алаңдаймыз. Өкінішке қарай, бұл құбылыстан ешбір аймақ қорғалмаған. Біздің жобамыз экстремистік топтардың еңбек мигранттарын жинауына септігін тигізетін факторларды төмендетуге бағытталған. Бұл семинар өңірлік мигранттарды ырықсыз экстремизмге итермелейтін қозғаушы күштерді тереңірек ұғынуға, аталмыш факторларды төмендету шараларын анықтауға мүмкіндігін береді. Семинар барысында біз білім мен БАҚ рөлін, әлеуметтік инклюзивтіліктің маңыздылығын, ырықсыз экстремизмді болдыртпау стратегиясын қабылдаудағы маңызды факторларды ортаға саламыз. Бар күш-жігерімізді біріктіріп қана біз бұл ахуалға ықпал етіп, экстремизм пайда болуының алғышарттарына кедергі жасай аламыз, — деді Стефани Гарви.
Семинар бағдарламасы аясында ХКҚҰ Алматыдағы кеңсесінің жетекшісі, Орталық Азия жөніндегі ХКҚҰ үйлестірушісінің орынбасары Татьяна Хаджиэммануэль де пікірімен бөлісті.
– USAID пен ХКҚҰ 2001 жылдан бері бірге жұмыс істеп келеді. Бірер жыл бұрын біз Орталық Азиядағы осал әлеуметтік топтардың құқықтарын қорғауға бағытталған жобаға кіріскен болатынбыз. Елге қайта кіруге тыйым салынғаннан кейін еңбек мигранттарының Ресей Федерациясынан Қырғызстан, Тәжікстан, Өзбекстан елдеріне қайту үдерісін байқадық. Сондай-ақ, көші-қон бағытының өзгергенін де айта кеткен жөн. Көптеген еңбек мигранттарының енді Қазақстанға жол тартуы Орталық Азия елдері азаматтарының Қазақстан халқымен мәдени жақындастығынан қарқындап келеді. Мұндай құбылысты ХКҚҰ болжаған болатын. Еңбек мигранттары ретінде әйелдердің көші-қоны өсті. Осал санатқа кіретін әйелдер қауымы жанұясын тастап, табыс көзін іздеуге кеткенде жанұя мен ондағы балаларға қауіп тиеді. Біздіңше, мигранттардың құқығы оларды өзге елге жіберуші мемлекеттен бастап қорғалуы керек. Оларды жөн-жосық көрсетудің, бара жатқан елге қатысты толық ақпарат берудің, тууы мүмкін қауіптерден хабар берудің маңызы зор, — деп Татьяна Хаджиэмануэль іс-шара қатысушыларына «Мигранттар: Орталық Азиядағы көрінбейтін күш» атты оқиғалы суреттер трейлерін ұсынды. ОА ХКҚҰ дайындаған трейлер мигранттардың тұрмысы мен болмысынан сыр шертеді.
Іс-шараның келесі бөлімінде ХКҚҰ, USAID, Қазақстан Республикасының Тұңғыш Президенті – Елбасы кітапханасының «Мигранттардың осалдығы және Орталық Азиядағы ықпалдастықтың қажеттігі» атты бірлескен өңірлік зерттеулеріне шолу жасалып, «ЕЭО-дағы Қырғызстан мүшелігінің екі жылдығы: аралық нәтижелер» тақырыптық зерттеуі жүргізілді.
ХКҚҰ аймақтық бағаларының нәтижелері мен ұсыныстарынан кейін жерігілікті халық тұтастығының, осал мигранттар мен аймақтық ынтымақтастық құқықтарының мәселелері ұсынылып, мигранттар құқығын жүзеге асыруға ықпал ететін мүмкіндіктер мен сынақтар, әлемдік тәжірибелер талқыланды.
Іс-шара Назарбаев орталығының игі дәстүріне айналған ашық интерактивті пікірталас үлгісінде мемлекеттік органдардың, мигранттар ықпалдастығы саласындағы сарапшылар мен мамандардың қатысуымен өтеді.
Шара басталмастан бұрын қатысушылар мен БАҚ өкілдері үшін фуршет өткізілмек.
Қазақстан Республикасы
Астана қаласы, Ә.Бөкейхан көшесі 10,
«Қазақстан Республикасының Тұңғыш Президенті
– Елбасының кітапханасы» ММ Жұртшылықпен байланыс қызметі
Тел.: 8 (7172) 69-30-54, 69-30-56, 69-30-57
E-mail: presidentlibrary.pr.kz@gmail.com
