Білім айнасы газеті Республикалық газет «Туған жер» арнайы жобасының аясында Ақмола облысы ішкі саясат басқармасының Өңірлік коммуникациялар қызметі облыстағы ең танымал тарихи ескерткіштерді жарықтандыру сериясын жалғастыруда.
Кесене Нұра өзені арнасының табиғи төмендеген жерінде пайда болған ағынды көлдің атауымен аталған. Қорым шоқының үстінде тұрғызылған, жанында қыр құстарына бай дала өзендері ағып жатыр. Жаңа мыңжылдықта кесенені жергілікті аңшылардың бірі тапқан, ол ғалымдарға көгілдір ақықтан жасалған қыш тақташаның үлгісін әкеліп көрсетеді. Осындай материалмен Қожа Ахмет Яссауи кесенесі мен Самарқандтың тарихи бөлігі қапталған болатын.
Зерттеу жұмыстарын жүргізген ғалымдардың мәліметтері бойынша кесене порталды-күмбезді үлгісіне жатады. Кесененің алдыңғы жағы зерленген тақтамен, түрлі өсімдік және геометриялық өрнектердің оюланған үйлесімімен безендірілген. Тақталардың кейбір түрлерінің шоғырлану топографиясы олардың кесене безендірілуіндегі орналасқан орындарын болжауға негіз береді.
Порталдық қуыстың үстінде эпиграфиялық оюы бар зерленген жасыл тақташалар жолағы орналасуы мүмкін. Ескерткіш бірегей полихромды жапқышпен көмкерілген екен, бұны сол кездегі тек ақсүйек адам ғана жасай алатын.
50 мың кірпіштен салынған бұл құрылыс сегіз ұшты оюмен өрнектелген, саз кірпіштері өрнекпен күйдірілген. Кесене Жәнібек-Шалқар көліндегі археологиялық зерттеу барысында табылған.
