Жапырақ. Байханова Гузалхон Абдисаламовна

Сабақтың мақсаты:
1. Білімділік: Оқушыларға жапырақтың қызметімен, сыртқы құрылысымен таныстыру, жапырақтың жүйкеленуі туралы түсінік қалыптастыру.

2. Дамытушылық: Әр оқушының қабілетін шыңдап, ізденімпаздығын, жауапкершілігін дамыту.

3. Тәрбиелік: Ұтымды ойлауға, белсенді қимылдауға, өзгенің пікірін тыңдауға тәрбиелеу.
Сабақтың көрнекілігі: слайд, таратпа материалдар, тірек сызбалар

Сабақтың түрі: аралас сабақ

Сабақтың әдісі: тірек — сызбамен, топпен жұмыс.

Сабақтың барысы:

1. Ұйымдастыру кезеңі
2. Үй тапсырмасын сұрау (биологиялық диктант)
3. Түрі өзгерген жер асты өркендерге ___________ , ________ жатады.
4. Тамырға ұқсас қоңырқай, күңгірт түсті болғандықтан ____________ деп атаған
5. Тамырсабақтың ұшында ___________ болады.
6. Шырынды сабақтар ____________ өсімдіктерінде болады.
7. Жер асты пиязшықты өсімдіктерге ___________ жатады.
8. Сабақтың түп жағындағы өркеннің ұшындағы бүршік ________
9. Жапырақ шығармайтын көп жылдық жер асты өркен ________
10. Түйнектері арқылы көбейтеді ____________
11. Ішке күн сәулесін өткізеді ____________
12. Өң, тоз, тін қабатынан тұрады ____________

III. Жаңа тақырып:

Жапырақ өсімдіктің өсу мүшесі.

Жапырақтың атқаратын қызметі.

↓
фотосинтез
суды буландыру

газ алмастыру

Органикалық заттарды қорға жинау

Көбею

Жапырақтың сыртқы құрылысы

↓
жапырақ тақтасынан

Сағақтан

Егерде сағақ бар болса онда сағақты, ал егер сағақ жоқ болса сағақсыз жапырақ

деп атайды.

Фотосинтез, суды буландыру, газ алмастыру, қорға жинау жапырақ тақтасында жүреді. Ал сағақтың атқаратын қызметі жапырақ тақтасымен сабақты байланыстырып тұрадыжәне жапыраққа беріктік қызмет береді. Өсімдіктерде жапырақтары бірдей пішінде болмайды.

Жапырақ пішіндері
Бүйрек тәрізді —- Қылқанды ——— Таспа тәрізді —- Жүрек тәрізді —- Жебе тәрізді
(бегония) ————(қарағай) ————(бидай) ————(жөке) —————-(шырмауық)

Жапырақ
Жай (бір ғана тақтасы бар жапырақ)
Күрделі (екі немесе одан да көп жапырақ)

Жай жапырақ
↓
Терек, қайың, емен, жөке, қарағаш

Күрделі жапырақ:
1. Үш құлақты — сағақта 3 жапырақша болады.
2. Саусақ салалы – сағақта 5 — 7, одан да көп жапырақ саусаққа ұқсап орналасады.
3. Қауырсын тәрізді – негізгі сағақты бойлай құс қауырсыны тәрізді бойлай орналасады.

Жапырақтың жүйкеленуі дегеніміз өткізгіш шоқтардың жапырақ тақтасына орналасуын айтады.
Жүйкеленудің қызметі
Су мен онда еріген минералды заттарды өткізеді.
Беріктік қасиет береді.
Жүкелену бірнеше типке бөлінеді:
1. Қауырсын тәрізді торлы жүйкелену
2. Саусақ салалы
3. Параллель
4. Доғалы жүйкелену
Жапырақтың орналасуының 3 түрі бар.
1. Кезектесе
2. Қарама — қарсы
3. Топтанып
Сабақты бекіту:
Күрделі жапырақ жапырақшаларының орналасуына қарай неше топқа бөлінеді:
а) 1
ә) 3
б) 4
в) 2
2) Өсімдіктің өсу мүшесі
а) сабақ
ә) тамыр
б) жапырақ
в) өркен
3) Сабақтың әр буынында бір жапырақ қана болатын орналысы
а) кезектесе
ә) топтана
б) қарама — қарсы
в) салалы.
4) Жапырақ тақтасының пішіндері нешеу
а) 3
ә) 4
б) 5
в) 6
5) Қандай өсімдік жапырақтары параллель жүйкеленуі
а) үйеңкі, бегония
ә) бидай, жүгері
б) тал, терек
в) інжүгүл, жолжелкен.
Суретте жапырақ тақтасы, сағақ жапырақ, негізі, сабақ, буын қандай цифрлармен белгіленген?

Мына суретте жүйкеленудің қандай типтері көрсетілген?

V. Қорытындылау: бүгінгі жаңа тақырып бойынша жапырақтың негізгі өсу мүшесі екендігіне көз жеткіздік. жапырақтың сыртқы құрылысымен, жүйкеленумен, сабаққа бекінуі туралы білдік Н. Ә. Назарбаевтың «жасыл ел» бағдарламасы бойынша жайқалған жасыл желекті ел болайық деп өзімнің сабағымды аяқтаймын.
VI. Бағалау
VII. Үйге тапсырма: Жай жапырақ және күрделі жапырақ суреттерін сызу.

Байханова Гузалхон Абдисаламовна,
№13 А. Навои атындағы
жалпы орта мектеп биология пәні мұғалімі,
ОҚО